Hout en steen
in De Rijp
Heemschutdag 1977.
Op 10 september in Zuid-Limburg.
Het Noord-Hollandse De Rijp heeft -al se
dert enkele j aren- het pred ikaatbeschermd
dorpsgezicht' gekregen. Een intiem polder
dorp tussen Schermer en Beemster. Ten
noorden van het dorp een beschermd laag-
veengebied, waar talloze weidevogels hun
broedgebied hebben.
Vanaf de kerktoren overzien we het een
voudige patroon van de 17e eeuwse dorps
kern: een smalle hoofdstraat met gesloten
gevelwanden, een grachtje met houten
klapbruggen, een Dam met monumentale
kerk, een pas gerestaureerd stenen sluisje en
een raadhuis(ontworpen door Leeghwater)
met drie stenen gevels.
De eerste huizen van De Rijp werden ge
bouwd op een oude zeedijk. Voordat de
Beemster werd drooggemalen was er een
open verbinding met de zee en in de 17e
eeuw lagen de twee haventjes vol met ha
ringbuizen.
In de geschiedenis van De Rijp spelen varen
en handelen de grootste rol. Natuurlijk vin
den we ook in de huizenbouw dat verleden
weerspiegeld: zeer stoere eiken krommers
in de kapkonstruktie zijn soms afgekeurd
scheepshout en in het Rijper museum vin
den we de kleinere herinneringen, zeldzame
zeekaarten, kompassen, prenten.
Gemengde bebouwing.
De bebouwing van De Rijp heeft als ken
merk de afwisseling van stenen en houten
stadshuizen. We zien erhuizen met volledig
houtskelet en huizen met stenen onder
bouw, overgaand in houtskelet; huizen met
stenen trapgevels: een ontmoeting van
Zaanse houtbouw en Westfriese stedelijke
bebouwing.
Twee tentoonstellingen in het dorp besteden
aandacht aan de oude huizen van De Rijp. In
de Waag onder het raadhuis een diaserie met
toelichting: „Ruimte rond De Rijp', waar
een overzicht van de bebouwingsgeschie
denis van het zogeheten Schermereiland
wordt gegeven. In het museum 'In 't houten
huis' is een tentoonstelling ingericht waar
de detaillering van de bebouwing te zien is.
Het museum zélf toont -op ware grootte- de
opbouw van een houten huis. Door het hele
gebouwtje heen vinden we naast de ge
noemde atlassen en prenten veel interes
sante tegels, tableau's en opgegraven aar
dewerk uit de omgeving.
Details in hout.
Op de zolder van het museum zien we aan
de hand van de modellen en tekeningen de
konstruktie die typerend is voor die huizen:
Rijper huisje in hout en steen
het houtskelet op paaltjes, de stijlen, vloer
balken, korbelen, de kapkonstruktie. Langs
de schuine daklijnen windveren en water
borden en op de top de sierlijke makelaar.
Naast deze konstruktieprincipes wordt ook
in woord en beeld een uiteenzetting gegeven
over andere principes: restaureren en konso-
lideren. Hierover lezen we:
'Restaureren: het huis ontdoen van 19e en
20e eeuwse verarming en aan de hand van
gevonden informaties de andere (niet oud
ste!) toestand herstellen,,
Konsolideren: het huis in z'n laatst gevon
den toestand onveranderd laten en herstel
len. Er moet dus zorgvuldig tussen beide
principes worden afgewogen, het laatste is
wel goedkoper, maar geld mag niet alleen
de doorslag geven
Diskussie.
In het dorp De Rijp is de laatste jaren dankzij
partikulier initiatief een stroom van restau
raties op gang gekomen, er zijn al zo'n 50
panden gerestaureerd
'Het is onder meer de bedoeling van deze
tentoonstelling om voorlichting te geven
aan de bewoners, om de diskussie over de
aard van het restaureren op gang te brengen
en om zo meebeslissen van bewoners zelf
hierin mogelijk te maken" zo werd onserbij
verteld.
Wij geloven dat die diskussie ook op veel
grotere schaal moet geschieden maar hier
vinden we alvast een goede aanzet daartoe.
Het museum is geopend in juli en augustus
dagelijks behalve donderdag, van II tot 17
uur, daarna tot 1 november elk weekend van
11 tot 17 uur.
M.M.
De in het juni-nummer aangekondigde Heemschutdag voert ons ditmaal naar
Zuid-Limburg. Voor degenen, die zich nog niet hebben aangemeld: er kan nog
worden geboekt, indien onmiddellijk na ontvangst van dit nummer men zich
aanmeldt:
secretariaat Bond Heemschut, Postbus 10525, Amsterdam; kosten 26,
terstond te gireren op postgiro 12 43 26 onder vermelding Heemschutdag 1977.
Na ontvangst wordt deelnemerskaart toegezonden. Deelnemers ontvangen een
reductiebon van de Ned. Spoorwegen, waarmee zij op 10 september 20% reduc
tie kunnen krijgen op reiskosten. Aankomst Maastricht per trein ca. 10.30 uur.
Bij het station is parkeergelegenheid.
Per autobus tocht naar Geuldal; korte wandeling; per bus terug naar Maastricht
voor de lunch in het Maaspaviljoen.
's Middags wandeling door monumentaal Maastricht onder deskundige leiding.
Terug bij station 18.00 u.
Gelegenheid tot deelneming aan gemeenschappelijke maaltijd op eigen kos
ten. Tijdig opgeven bij aanmelding.
