St. Jozefkerk in Enschede
Erratum
Stadsbeeld
Herbouw met de resten in de oorspronke
lijke opzet kan dus niet meer. Zelfs als de
kosten geen probleem waren geweest, zou
dit op de oude plek ook niet meer kunnen.
We moeten de droom, dat hèt Noord-
Zuidhollands Koffiehuis weer terug zal ko
men dus maar opgeven.
Maar moeten we dan die unieke plek, waar
je een bezoek aan Amsterdam begon met
koffie en gebak op het terras aan het water of
in het sfeervolle koffiehuis zelf, ook opge
ven en dan nog wel voor ontsierende nieuw
bouw?
Het koffiehuis stond daar in perfecte har
monie met zijn omgeving.
Het handhaafde zich volkomen ten opzichte
van het enorme Centraal Station door zijn
uitgesproken idenditeit, zijn originele en af
wisselende kapvormen en aanzichten.
Het stond daar als het ware over het water
gegroeid, en was daarmee via het terras
verbonden
Het échte koffiehuis komt niet terug, maar
we kunnen het verloren gegane stadsbeeld
herstellen.
De bouwtekeningen zijn er nog (en het ge
bouw is bovendien fotografisch vastge
legd). Er kan dus een „nieuw" koffiehuis
ontworpen worden, maar dan wel door een
architect met restauratie-ervaring, zodat een
goed compromis wordt bereikt.
In plaats van het oorspronkelijke ijzeren cas
co, kan een goedkopere en duurzamere op
lossing voor de constructie gevonden wor
den.
De enige neo-gotische kerk van Enschede,
met de hoogste toren van de stad en het
grootste orgel van Overijssel, wordt al ge
ruime tijd met sloop bedreigd. Dat zou bij
zonder te betreuren zijn, zo vinden tal van
inwoners van Enschede en zo ook de Bond
Heemschut van oordeel. De grote kerk - er
zijn 900 zitplaatsen - functioneert niet meer
zo goed, omdat ze door de groei van de stad
voor de potentiële kerkgangers enigszins
exentrisch is komen te liggen. Exploitatie
en onderhoud kosten handen vol geld en dat
is niet voldoende gebleken. De bouwkun
dige toestand van het kerkgebouw vraagt
om belangrijke voorzieningen, waarmee
zeker meer dan één miljoen gld. gemoeid
zal zijn.
123
Bovendien moet dit ontwerp rekening hou
den met de totaal andere „ondergrond".
Wat een fantastische overgang naar de his
torische stad zal dit bij de metro worden!
Als dat ontwerp nu eens de helft kost van
echte restauratie en de gemeente stelt
daarbij een aanmoedigingsbedrag in het
vooruitzicht?
Dan is wel sprake van een rendabele inves
tering op een punt als dit en komen de gega
digden vanzelf. En dan kunnen we blij zijn,
dat indertijd de intentie bestond het koffie
huis te behouden. Want daardoor is er
sprake gebleven van een Noord-
Zuidhollands Koffiehuis, al was het dan een
berg puin.
Door de bouw van een „nieuw" Noord-
Zuidhollands Koffiehuis mogelijk te ma
ken, zou de gemeente voor het eerst sinds
het begin van de metro-ellende iets van haar
verklaring behorende bij de voordracht van
1968 tot de bouw van de metro waar maken
We citeren maar weer eens:
„Het stadsspoor zal geen aantastingen van
de binnenstad betekenen. De aanleg van
lijnen, zoals ook uit de technische voorstu
dies is gebleken, kan zonder gevaar voor
de aanliggende bebouwing plaatsvinden,
terwijl het amoveren van panden in de bin
nenstad tot een minimum beperkt kan blij
ven".
We hopen, dat de Amsterdamse gemeente
raad op onze ideeën positief zal reageren.
Jenny Bierenbroodspot
Heemschut heeft al enige jaren geleden bij
B. en W. van Enschede aandacht gevraagd
voor de St. Jozefkerk en dat later nog eens
bij de gemeenteraad herhaald. De bond
heeft zich over deze zaak ook tot het provin
ciaal bestuur van Overijssel en tot de Rijks
dienst voor Monumentenzorg gewend om
voor het behoud van de kerk te pleiten.
Maar tot nu toe met weinig resultaat, want
het benodigde geld ontbreekt bij de overhe
den. Er is nu een comité, dat bezig is een
financiële actie te voeren. Het comité wil in
elk geval afbraak voorkomen en er wordt nu
naarstig gezocht naar een eventueel nieuwe
bestemming voor het gebouw, hetgeen in
Enschede niet gemakkelijk blijkt. De ge
meente heeft al financiële zorgen over het
behoud van de Grote Kerk op de Markt.
Voor een concertzaal zou het gebouw niet
geschikt zijn. Kortom, het zal niet eenvou
dig zijn een nieuwe bestemming te vinden,
maar het is alleszins de moeite waard er
actie voor te voeren.
De Meijerij
De koster van Sint-Oedenrode, A. C. Broek
schreef omstreeks 1825 een geschiedenis
van de MijerijZijn manuscript werd tot nu
toe niet uitgegeven, maar van de streekar
chivaris, de heer W. H. Comelissen verna
men we, dat er plannen zijn tot publicatie
over te gaan. Er zal in het boek een groot
aantal afbeeldingen worden opgenomen,
zowel van kaarten als van dorpsgezichten,
kastelen, enz.
Er kan op het boek worden ingeschreven bij
het Administratief Centrum, Postbus 5,
Schijndel; prijs 20,-, excl. verzendkos
ten. De inschrijvingstermijn sluit 15 augus
tus 1977, maar wie na ontvangst van dit
nummer van ons tijdschrift terstond re
ageert, kan er op rekenen het boek, dat
tegen het einde van dit jaar zal verschijnen,
te zullen ontvangen.
In het artikel van Ton Koot over het West-
Indisch Huis (juni-nummer) stonden een
paar storende fouten, die alsnog correctie
behoeven.
De eerste regel van de eerste kolom bldz.
111 moet luiden: Toch is, wat er staat een
imposant gebouw, dat als monument, én
vanwege zijn indrukwekkende geschiedenis
verweven met de 17e- en 18e-eeuwse we
reldhandel, én doorzijn betekenis voor Am
sterdam het behouden en restaureren ten
volle waard is.
In de derde kolom, bldz. 111 moet de 21e
regel worden gelezen: Na korte tijd bleek
deze Vleeshal toch niet zo goed gesitueerd
en werd al in 1619 een nieuwe Vleeshal
neergezet op de Westermarkt, die nu Wes
terhal ging heten. De Vleeshal aan de Haar
lemmerstraat werd verlaten en in 1623 door
de stad verhuurd aan de in 1621 opgerichte
West-Indusche Compagnie (W.I.C.)
De cursief gedrukte woorden waren in het
artikel weggevallen.
