\J
tijds de reine krachtbronnen voor de indus
trie.
Poorten in de ommuring gaven toegang tot
de stad, maar-en dat was heel wijs-achter
die poorten werden grote pleinen als wa
genparken geprojecteerd, thans nog bekend
als o.m. Haarlemmerplein, Leidseplein en
Weesperplein. Het as verkeer binnen de wal
len is toen al verboden geweest met uitzon
dering van dat, wat ontheffing had van de
stadsregering. Men denke aan de dokters
koetsjes.
De sleperswagens ontstonden. Deze waren
ook meestal aan de pleinen gestationeerd.
De slepers veroorzaakten geen noodlottige
trillingen, die de funderingen der huizen
belaagden. Overigens, het zware vervoer
had niet per as, maar te water plaats. Am
sterdams bijna onoverkomelijke problemen
onstonden dan ook eerst in de 19de eeuw,
met de overgang van het waterverkeer op
het asvervoer.
Opmerkelijk is wel, dat men blijkbaar ver
geten was, dat de stad binnen haar veste al in
de 17de eeuw duidelijke verkeersvoor-
schriften hanteerde. Dit leidde toenmaals
niet enkel tot ordelijkheid in het verkeer,
maar ook in het parkeren. Zo lezen wij in de
keuren voor het slepersgilde bijvoorbeeld,
dat zij met name genoemde straten slechts in
één richting mochten inrijden. Wie van de
Dam naar de Varkenssluis wilde, moest
door de Pijlsteeg rijden, omgekeerd diende
men de Halsteeg (nu Damstraat) te nemen.
Het is één uit tientallen voorbeelden van
verkeersvoorschriften, die men 2 a 3 eeu
wen geleden als noodzakelijk erkende en die
men later, toen het verkeer tientallen malen
groter, zwaarder en gevaarlijker was ge
worden, te vaak verzuimde weer, beter aan
gepast, in te voeren.
De huidige vestingstad
De beslotenheid en veiligheid die aanvanke
lijk, in de middeleeuwen, de ommuring aan
de burger bood, werd tegen het eind van de
vorige eeuw een omknelling, een insnoe
ring van de stadsbedrijvigheid genoemd.
Merkwaardig is, dat in onze tijd van her
leefde belangstelling voor oud en antiek,
voor monumenten en stadssfeer - mede
door maatregelen zoals wegomleggingen en
betere parkeervoorzieningen - de aantrek
kelijkheid van de vestingstad weer toe
neemt, zowel voor bewoning als voor het
toerisme. Aan de ingang van de veste
Woudrichem staat een bord met de trotse
aanduiding „Stad van Historische Monu
menten".
Schaalvergrotende bouw, hoogbouw, trad
in het voetspoor van de grondspeculatie,
verhullend ook wel project-ontwikkeling
genoemd, in steden, en zelfs in dorpen in
Nederland op; soms ontaardend in status
symbolen.
Het Naarland binnen de vestingstad Den
Briel
Gave wallen van de sterke vestingstad Hulst
Het Muiderslot binnen de pas opnieuw ge
trokken wallen
43
