Heemschut
Gered
Gered
pag.
1
Land zonder kerken?
pag.
3
Op zoek naar een
bestemming
pag-
7
De Sint Jan van Den
Bosch: nog jaren werk
pag.
8
Jaargang 54 no. 1 januari 1977
Maandelijkse uitgave
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe
H.M. Koningin Juliana
Eindredacteur:
J.E. van der Wielen
Vaste medewerker: G. Woudsma
Alle correspondentie hcirefjciiilc üc
rcthidif vim lid hlail. richte men tot
het secretariaat van de Bond Heem
schut:
Korenmetershuis, N.Z. Kolk 28,
Postbus 10525 - Postgiro 124326
Amsterdam I, tel. 22 52 92
Alle correspondentie betreffende ad
vertenties: B.V. 't Koggeschip,
drukkers- en uitgeversbedrijf.
Nieuwe Achtergracht 104, Postbus
1198, Amsterdam 4, tel. 22 97 21
Uit de inhoud:
Stichting in bezit
kasteel Amerongen pag. 11
Wegen en wegen pag. 12
Synagoge Groningen
toch behouden pag. 14
Heemschut in actie pag. 24
Foto omslag:
Zo zag Anton van den Wijngaarde
tussen 1548 en 1558 Den Bosch.
SISO 700.3 - UDC 351 .S53
„Zonder regeeringsgezag noch stoffelijke
middelen, uitsluitend afhankelijk van den
goeden wil van sommigen", zo schreef Vic-
tor de Stuers ergens in zijn beroemd gewor
den Gidsartikel, waarin hij het gebrek aan
beleid ten opzichte van ons cultureel erf
goed zo fel aan de kaak stelde. We hebben
aan deze woorden in de afgelopen maanden
wel eens gedacht, toen het lot van het ka
steel Amerongen en vooral de kostbare en
kostelijke inboedel, aan een zijden draad
hingen.
Ware er geen goede wil van sommigen ge
weest - we zouden tegenwoordig zeggen:
had het particulier initiatief niet weer eens
ingegrepen, waar de rijksoverheid faalde,
dan zou het kasteel Amerongen met zijn
unieke inboedel voor ons land eigenlijk ver
loren zijn gegaan. Maar het particulier in
itiatief - en we denken dan vooral aan de
burgemeester van Amerongen, jhr. mr. O.
R. van den Bosch en drs. J. W. Janssen,
voorzitter van de Stichting Utrechtse Ka
stelen - heeft een goede strijd gestreden,
die met een overwinning is geëindigd.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat de Bond
Heemschut zich hierover bijzonder ver
heugt en van deze plaats willen we de initia
tiefnemers, die zich in een comité hadden
georganiseerd, hartelijk gelukwensen met
hun met succes bekroonde onderhandelin
gen.
We zijn ons ervan bewust, dat die onder
handelingen uiteindelijk mede zijn geslaagd
door een beslissing van de regering, in het
bijzonder van de minister van CRM, mr.
van Doom. Hij stelde een bedrag van ca.
twee miljoen gld. beschikbaar en met de
financiële middelen die van anderen kwam
- men leze hierover elders in dit blad - is de
koop gesloten kunnen worden. In april van
het afgelopen jaar had de regering hetde
finitief laten afwetenmaar de burgemees
ter van Amerongen en een aantal andere
Nederlanders hebben daarmee geen genoe
gen genomen.
Mede op aandrang van het parlement is de
kwestie nog eens in Den Haag bekeken en
tenslotte wilde men dan wel „helpen" door
twee miljoen beschikbaar te stellen.
Dat lijkst een groots gebaar, maar vergis u
niet. Minister van Doom heeft dat bedrag
echt niet extra van zijn ambtgenoot, prof.
Duisenberg weten los te peuteren. De be
waker van de Nederlandse schatkist wenste
geen cent, laat staan twee miljoen voor het
kasteel Amerongen beschikbaar te stellen.
Dat had hij in april van het vorige jaar laten
weten en van dat standpunt was hij niet af te
brengen. Dat was voor CRM en met deze
drie letters bedoelen we niet alleen de minis
ter, maar ook zijn ambtelijke adviseurs, he
lemaal niet prettig, want zjj wilden wel hel
pen aan de actie voor het behoud van het
kasteel en zijn inboedel. Zijn we wel inge
licht, dan heeft men er op het departement
tenslotte iets op gevonden. Als de minister
van financiën dan niet wilde betalen, dan
zou CRM het zelf wel doen. Had CRM dan
een potje waaruit die broodnodige twee mil
joen konden worden gebeurd? Geen sprake
van. CRM kent alleen maar negatieve pot
jes, zoals het bekende stuwmeer. Maar
toch kwamen die twee miljoen voor de dag.
Hoe? Wel, op de begroting staat een bedrag
van ruim 84 miljoen bestemd voor restau
ratiewerkzaamheden. Van deze post nu
heeft men twee miljoen afgenomen - men
kan ook zeggen: bestemd - voor de aankoop
van het kasteel Amerongen en zijn unieke
inboedel.
Zo op het oog een pracht van een oplossing;
listig bedacht. Maar we moeten wel besef
fen, dat het gebaar van CRM betekent, dat
er in 1977 twee miljoen minder voor restau
raties beschikbaar zal zijn. Daarme krijgt
het gebaar van de regering wel een wat
merkwaardig karakter. Het is geen extra'tje
dat beschikbaar werd gesteld; men heeft het
gewoon van een reeds bestaande en door de
Tweede Kamer aanvaarde post afgetrok
ken. Uit een oogpunt van begrotingstech
niek kan men achter een dergehjke hande
ling een vraagteken plaatsen. Mag zo iets
wel? Zal straks de Algemene Rekenkamer
zich met deze „oneigenlijke" bestemming
akkoord verklaren? Die vragen zullen mis
schien nog wel eens worden gesteld. Maar
het bestuur van de Stichting voor het beheer
en de exploitatie van het kasteel Amerongen
en naaste omgeving, behbeft zich daarvan
niets aan te trekken. Eens gegeven, blijft
gegeven. En als er op regeringsniveau iets
niet helemaal in orde is met die post van
twee miljoen, wel dan maken de Heren in
Den Haag dat maar onderhng uit.
Amerongen is gered en dat is een reden om
verheugd over te zijn. Het is een offer waard
op het altaar van de restauratiepot.
v.d. W.
1
