Heemschut in actie
Pakhuis Utrecht
Huizen te Amsterdam
Kerk Bedum
Boerderijen Nijmegen
Anna ter Muiden
De gemeente Utrecht heeft een ontwerp-
bestemmingsplan „Kaatstraat en Omge
ving" ter visie gelegd, en Heemschut heeft
op dit ontwerp ingehaakt met een adres aan
de raad. De bond in dit adres: „Het graan-
pakhuis Oudenoord 7, dat volgens een in
scriptie op een gevelsteen dateert van 1773,
komt in het ontwerp-bestemmingsplan niet
meer voor. Wij betreuren deze gang van
zaken ten zeerste omdat het een pand betreft
dat in Utrecht enig is in zijn soort en dat zich
bouwkundig in goede staat bevindt".
Heemschut heeft zich al tot de Monumen-
tenraad gericht om het pakhuis alsnog ,op
de lijst" te krijgen. Tot de raad van Utrecht
richt de bond zich nog aldus: „Overigens
heeft de ervaring ons geleerd dat er in deze
tijd zeer veel mogelijk is om een nieuwe
bestemming voor zo'n pand te vinden. Te
denken valt aan ruimte voor beeldende kun
stenaars, werkende jongeren en buurt- en
opbouwwerkers".
Amsterdam zou plannen hebben om de pan
den aan de Hoogte Kadijk 124 tot en met
162 - de zg. Sibbelhuisjes - af te breken ten
behoeve van nieuwbouw. ,Dit bericht heeft
ons zeer geschokt", zo laat Heemschut de
raad van Amsterdam in een brief weten,
„omdat dit blok dijkwoningen, samen met
het vrijwel identieke blok dat de nummers
84 tot en met 106 omvat, bepalend is voor
het karakter van de Hoogte Kadijk". De
bond steunt dan ook van harte het adres van
,De Sibbelhuisjes" aan de Hoogte Kadijk
te Amsterdam
het buurtcomité Kadijken, waarin gepleit
wordt voor behoud van de panden. De be
wuste blokken weerspiegelen nog geheel de
traditie van het 18e-eeuwse woningtype.
Eigenlijk zijn het „vergeten" monumenten
die een plaats op de monumentenlijst waard
zijn, zo vindt Heemschut. Er is alles voor te
zeggen om van het gebied Kadijken-
Entrepotdok een beschermd stadsgezicht te
maken. De Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg heeft al laten weten dat in dat geval
de veertig Sibbelhuisjes als „beeldbepa
lend" moeten worden aangemerkt. Er zijn,
aldus Heemschut, echt wel mogelijkheden
om de Sibbelhuisjes te behouden als Am
sterdam stappen in de richting van een be
schermd stadsgezicht zet. Met rehabilitatie
van de Sibbelhuisjes zou nu juist een be
langrijke herstelbeweging in een verpau
perde buurt op gang kunnen worden ge
bracht.
Heemschut heeft er bij B en W van Bedum
voor gepleit een proces tot aanwijzing van
de oude dorpskern tot rehabilitatiegebied op
gang te brengen. Ondanks bepaalde groot
schalige ontwikkelingen, die zich in de on
middellijke nabijheid hebben voltrokken,
bezit de oude kern nog duidelijk een eigen
karakter waar een sterk positieve bele
vingswaarde van uitgaat. Belangrijk ele
ment in het gebied rondom de middel
eeuwse kerk is de Grootestraat met vele
karakteristieke panden, het fraaie hotel ,,'t
Gemeentehuis'als hoeksteen en een wisse
lend uitzicht op de bekende toren welk beeld
door de plaatselijke verwijding van de straat
nog een extra dimensie krijgt. Enkele op dit
punt gelegen pandjes zouden de kans lopen
afgebroken te worden, en dat is voor Heem
schut dan aanleiding tot een pleidooi voor
instandhouding van de karakteristieke
dorpskern.
In veel steden in Nederland is de stadsboer-
derij helemaal verdwenen, maar in Nijme
gen staan er nog twee en wel Karregas 3 en
Ziekerstraat 116 - zij het dan dat zij niet
meer in bedrijf zijn. De boerderij aan het
Karregas ligt vlakbij het beschermd stads
gezicht, die in de Ziekerstraat staat tussen
de winkels. Voor beide panden geldt dat
hun vroegere bestemming nog goed her
kenbaar is. Over de twee stadsboerderijen
heeft Heemschut een brief aan B en W en de
raad van Nijmegen geschreven - mede naar
aanleiding van het feit dat de eigenaar van
de boerderij in de Ziekerstraat plannen zou
hebben om het pand te verbouwen. De bond
wijst erop dat het belangrijk is dat de boer
derijen bewaard blijven in hun oorspronke
lijke staat „omdat zij een inzicht geven in
het leven en de activiteiten van de stad in
vroeger tijden toen de bebouwing ruimer uit
elkaar stond en er een veelsoortige bedrij
vigheid was." Of anders: „zij weerspiege
len de cultuur van een bepaalde bevolkings
groep en behoren thuis in de categorie
kleine monumenten' waarop we steeds
zuiniger moeten zijn omdat zij nog niet al-
lerwege de juiste waardering ondervin
den" Heemschut pleit ervoor dat Nijmegen
met aankoop en restauratie de boerderij Kar
regas 3 veilig stelt en wat de andere boer
derij betreft in overleg treedt met de eige
naar om ook de historische waarde van dit
pand te behouden.
De gemeente Sluis heeft in Sint Anna ter
Muiden ter bescherming van de gazons op
de Markt op korte afstand van elkaar stenen
zuiltjes geplaatst. Op zichzelf is die maatre
gel goed bedoeld, maar zij heeft tegelijk een
negatieve uitwerking had op zowel de
omwonenden in Sint Anna ter Muiden als de
bewoners van Sluis die vaak in het dorp
komen: een van de meest markante en
sfeervolle pleinen van ons land is met de
zuiltjes dermate ontsierd dat het op een
kerkhof is gaan lijken. Heemschut tot B en
W van Sluis: Waarom niet de oorspronke
lijke houten paaltjes? Of: Ga eens kijken in
gemeenten die ook met dit probleem zaten
en hoe die er esthetisch zijn uitgekomen?
17
