Op zoek naar een be
stemming
sef ontdoen van die gebouwen die zij over
bodig achten. Men mag van hen ook minder
winstbejag en minder hardheid verwachten
dan van een „aardse" speculant. Maar de
wereldlijke autoriteiten kunnen zich daar
aan evenmin onttrekken. Een gebouw moet
een functie hebben om te kunnen voortbe
staan.
Geen te krampachtige eenzijdigheid
Dat is een stelling die soms ook ten aanzien
van de monumenten met al te krampachtige
eenzijdigheid gehanteerd wordt. De ge
meenschap, de Staat en de gemeente zullen
er niet aan ontkomen een conserveringsplan
te maken, een onderhouds- en bewakings
plan om kerken die mooi en kunstzinnig zijn
ingericht, dan op zijn minst te redden als
bezienswaardigheid, geestelijk en artistiek
getuigenis. Met een kerk die nog een volle
dige uitrusting van hoog artistiek peil bezit,
zal men, als men naar een nieuwe bestem
ming zoekt, anders moeten omgaan dan met
een kerkinterieur dat zijn waarde alleen aan
de architectuur zelf ontleent. Het is een
valse leuze om te zeggen „een kerk mag
geen museum zijn". Vele kerken zullen,
wanneer zij ooit hun religieuze functie ver
liezen, wel degelijk als museaal kunstvoor
werp bewaard kunnen blijven en in die hoe
danigheid nog een grote toekomst en be
langrijke taak hebben.
In Nederland komen voor deze groep zeker
een aantal bouwwerken in aanmerking. Ge
noemd kunnen worden: de Oude en de
Nieuwe Kerk te Amsterdam, de Grote Kerk
te Breda, de Hooglandse Kerk te Leiden, de
Sint Servaas en de OL Vrouwekerk te Maas
tricht, de Grote of Bavokerk te Haarlem en
enkele gebouwen in Groningen met b.v.
bijzondere muurschilderingen, een groep
neogotische kerken. Dat in deze kerken ze
ker ook gekerkt kan worden is evident.
Daarnaast bestaat een kleine groep, waar
onder de Kapel in het Valkhof te Nijmegen,
die eralleen zijn terwille van hét monument,
de architectuur, en een geschiedkundige en
herinneringswaarde bezitten.
In het buitenland
De kerken in Praag trekken duizenden be
zoekers. De kerken in het Moskouse Krem-
lin ontvangen meer mensen dan zij mogelijk
ooit gehad hebben in de tsarentijd. Toch
bezie ik hun bestemming met enige terug
houdendheid. Het gebouw is met name in
deze landen door de museale functie statisch
geworden. Het prachtige interieur is com
pleet aanwezig, dat wel. Maar je mist de
bloemen of een flikkerende kaars, of ge
woon de kerkganger die zo nauw met
het interieur verbonden is en niet als toerist
een oppervlakkige bezoeker is.
Wordt vervolgd
Het gemeentebestuur van het Noordhol
landse Bergen zit met het probleem een
goede bestemming te vinden voor huize
„Kranenburgh", een uit 1882 daterend
herenhuis, met tuin en bos (ca. 0.6 ha),
gelegen in het overgangsgebied tussen de
bebouwde kom en het natuurreservaat. En
kele jaren geleden is gepoogd „Kranen
burgh" op de lijst van beschermde monu
menten te krijgen, maar de Monumenten-
raad adviseerde afwijzend, zij 't dat de raad
van mening was, „dat Huize Kranenburg"
gebouwd in een eclectische bouwstijl, wel
aantrekkelijk is gelegen in een mooi park,
doch niet in genoegzame mate representa
tief te achten is voorde landhuisbouw uit het
laatste kwart van de 19e eeuw".
Ondanks deze teleurstellende ontwikkeling
wil het gemeentebestuur van Bergen aan
„Kranenburgh" toch een zinvolle bestem
ming geven. Eens diende het tot ambtswo
ning van de burgemeester. Later is het in
gebruik geweest van o.a. het Kunstenaars
centrum Bergen en de Culturele Raad
Noord-Holland. Thans wordt het huis tijde
lijk gebruikt door een kunstenares, de
volksmuziekschool en een ziekenomroep
organisatie.
Het gemeentebestuur heeft er over gedacht
in het huis een gemeentelijke instelling te
vestigen, maar daarvoor leent het gebouw
zich niet.
Helaas verkeert „Kranenburgh" in een
slechte staat; het onderhoud heeft te wensen
over gelaten.
Zoals gezegd, het gemeentebestuur zoekt
nu naar een zinvolle bestemming ten be
hoeve van non-profit-organisaties, alge
meen nut beogende instellingen en stichtin
gen of verenigingen die een algemeen maat
schappelijk doel nastreven; geen plaats dus
voor een commerciële instelling.
Het huis kan worden gekocht, gehuurd of in
erfpacht worden uitgegeven. In al deze ge
vallen zal een aanvaardbare regeling moe
ten worden getroffen met betrekking tot de
restauratie of althans renovatie. Mogelijk
heden van verbouw en/of uitbreiding zijn
niet uitgesloten.
In opdracht van B. en W. heeft de directeur
van Gemeentewerken zich nu tot Heem
schut gewend met de bedoeling de bovenge
schetste problematiek onder de aandacht
van belangstellenden te brengen.
Geïnteresseerden kunnen zich wenden tot
de Directeur van Gemeentewerken, Karei
de Grootelaan 25, Bergen N.H.
Huize Kranenburg"
De naar de weg gekeerde voorgevel.
