Groeneveld wordt bos-
bouwmuseum
'■.w
Hel kasteel Groeneveld wordt museum van
Staatsbosbeheer. Voor het kasteel als mu
seum wordt ingericht, zal het echter grondig
worden gerestaureerd. Daarmee zal. naar
schatting, drie jaar gemoeid zijn.
Het kasteel Groeneveld in Baarn is onge
veer driehonderd jaar oud. De juiste stich
tingsdatum is niet bekend, ondanks naspeu
ringen van T. Pluim van wie in 1932 een
boek over de geschiedenis van Baarn ver
scheen. In dit boek heeft de schrijver uit
voerig aandacht aan het kasteel Groeneveld
geschonken. Pluim kwam tot de ontdekking
bij een onderzoek in het rijksarchief te
Utrecht, dat eerdere schrijvers het stich
tingsjaar te vroeg hebben gesteld. Pluim
zegt. dat de bouwheer van het tegenwoor
dige kasteel Marius de Mamuchet van
Houdringe is geweest en dat deze tussen
1703 en 1730 (het jaar van zijn overlijden)
het gebouw heeft gesticht. Deze Marius de
Mamuchet van Houdringe was een afstam
meling van een oud Frans adellijk geslacht.
Onderde vervolging van de Hugenoten ver
liet Mare de Mamuchet zijn vaderland en
vestigde hij zich in de Nederlanden. Een
kleinzoon van deze Mare is. naar Pluim
aanneemt, de stichter van het kasteel. Ma
rius overleed in 1730 kinderloos. Zijn beide
erfgenamen (dochters van zusters van zijn
moeder) verkochten het kasteel met het
landgoed aan Arent van de Waayen. be
windhebber der West-Indische Compagnie.
De koopsom bedroeg 14.800.-. voor die
tijd een aanzienlijk bedrag. In 1748 werd hij
door Prins Willem IV tot regent van Am
sterdam benoemd, welk ambt hij tot zijn
dood in 1767 bekleedde.
Het huis Groeneveld werd in de koopacte
als volgt omschreven: ..Seeckere playsante
Buytenplaets, bestaende in een moderne
huysinghe. voorsien met verscheydene ver-
Irecken. die meest alle behangen of beschil
dert zijn; benevens een bassecour. stallen,
een koetshuys. tuynmans- en boerenwonin
gen. mitsgaders orangerie, met respectieve
tuvnen en boomgaerden. bosschen. allees.
wandelingen en weylanden. gelegen onder
den Gerechte van Baarn, nagelaten door
Marius Mamuchet van Houdringe; strec-
kende van het Heyveldt van den heer
George Roeters en de laan tot de Holland-
sche Radinge off wal. die daer van ouds is
opgeworpen".
Lang is Van der Waayen niet in het bezit
gebleven van Groeneveld. Al in 1735 ver
kocht hij het landgoed aan Cornelis Hasse-
laer. uit het geslacht waartoe ook de be
roemde Haarlemse Kenau Hasselaer be
hoorde!
Cornelis Hasselaer had in Oost-lndië fortuin
gemaakt. In het vaderland teruggekeerd
kocht hij in 1733 een huis aan de Keizers
gracht in Amsterdam voorde toen aanzien
lijke som van 50.000.-. Nadat hij in 1735
Groeneveld had verworven kocht hij nog in
hetzelfde jaar bij publieke verkoping de titel
en de rechten van Ambachtsheer der beide
Eemnessen. waarvoor hij 30.000.- be
taalde. Hij zal stellig aan een der boerderijen
de naam Oost-lndië hebben gegeven, een
boerderij die nog bestaat.
Cornelis was bijzonder met zijn kasteel en
landgoed ingenomen. Op de schoorstenen
liet hij zijn wapen (een arend) als windwijzer
plaatsen.
Cornelis stierf in 1737 en liet zijn Baarnse
kocht mr. Pieter Cornelis Hasselaer zijn
oude bezit terug. De dichter Jan de Marre
wijdde er een hoogdravend gedicht aan.
Na het overlijden van mr. Pieter kwam
Groeneveld in het bezit van mr. Joan Huy-
decoper van Maarsseveen. In de 19e eeuw
kwam het landgoed in het bezit van mr. S.
P. van Heemstra, die met een kleindochter
van Huydecoper was getrouwd. Daarna
werd mr. L. R. baron Taets van Amerongen
eigenaar van Groeneveld.
Het huis
Over het kasteel Groeneveld als zodanig
troffen we in eèn andere beschrijving dan
die van Pluim, enige bijzonderheden met
betrekking tot de architectuur aan. Van de
weg loopt een brede laan naar het kasteel. In
een wijde boog omsluit het hoofdgebouw
met beide vleugels, drie zijden van het
voorplein. Aan de achterzijde maakt het
huis een veel eenvoudiger indruk. Die ach
terkant is overigens waarschijnlijk wel het
oudste deel van het huis. Opvallend in het
interieur is het stucwerk.
Het park werd in 1835 onder leiding van
Zocher geheel nieuw aangelegd. Men treft
er o.m. een mooie vijver aan.
i? y
bezitting aan zijn zoon mr. Pieter Cornelis
Hasselaer na. Deze was verscheidene malen
burgemeester van Amsterdam. In 1772
keerde hij als admiraal der handelsvloot in
Holland terug en kocht toen drie huizen aan
de Keizersgracht, waarvan hij er een zelf
ging bewonen. De gezamenlijke koopsom:
130.537.-.
Intussen had mr. Pieter Groeneveld ver
kocht aan Jan Lucas van der Dussen. Bij
deze gelegenheid was er sprake van een
..superbe modern nieuwgemaakte Heeren-
huizinge met extra schone vleugels (die er in
1735 nog niet waren). In de koop was be
grepen de herberg ..De Vier Heemskinde
ren" (later hotel het Huis Groeneveld).
Jan Lucas van der Dussen breidde z'n bezit
tingen uit door aankoop van de hofsteden
Ravestein en Wildenburg. In 1768 liet Van
der Dussen een nieuwe brug naar het voor
plein bouwen.
Na de dood van Van der Dussen in 1774.
Landgoed Groeneveld-Baarn
Het grootste gedeelte van het landgoed heeft
vroeger deel uitgemaakt van de in 1811 ge
sloopte ridderhofstad Draakenburg. het
..Guldenhof" der familie Blaeck uit Van
Lenneps' Ferdinand Huyck.
Museum
Het huis zal. zoals in de aanvang meege
deeld. worden gerestaureerd teneinde het
aan zijn museumbestemming te kunnen
doen beantwoorden. Ook het park zal on
derhanden worden genomen. Het is de be
doeling het in de Engelse stijl te herstellen.
Behalve museum zal het huis ook worden
gebruikt als opleidingscentrum van Staats
bosbeheer.
v. d. W.
199
