Beschermd Brielle wil geen
museum worden
,De stad Brielle is een dijknéderzetting die
is ontstaan uit twee kernen, Brielle en
Maarland. Binnen een op een enkel ravelijn
na complete en gave omwalling uit het begin
van de achttiende eeuw zijn grote delen van
de middeleeuwse stadsstructuur bewaard
gebleven. De stad telt binnen haar wallen
vele beschermde monumenten. Van ver
schillende kanten bestaat nog een vrij uit
zicht op de stad, waarvan het silhouet wordt
bepaald door de gracht en de beplante wal
len waarachter de markante toren van de
Catharinakerk boven de daken van de
stadsbebouwing oprijst"
Zie hier de kern uit het beeld, dat de
minister van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk en de staatssecre
taris van Volkshuisvesting en Ruimte
lijke Ordening heeft ingegeven om de ves
ting Brielle tot beschermd stadsgezicht
aan te wijzen. Dat gebeurde eind vorig
jaar. Brielle zelf was toen al lang bezig
om naar die bescherming toe te werken.
De ministeriële aanwijzing bekroonde die
inzet.
Overigens, het had in Brielle heel anders
kunnen lopen. En wie zich dat terdege reali
seert is wethouder H. Vegter van Openbare
Werken die in die functie belast is met de
uitvoering van het snel groeiende dossier
„rehabilitatie". Hij vertelt: „Ikben in 1958
in de raad gekomen, en ik herinner me nog
heel goed dat er toen een felle discussie
gaande was. De ene groep in de raad wilde
het behoud van de historische stad en ging
uit van restauratie, de andere groep ging
daar hard tegenin en wilde met de bulldozer
de boel openbreken. Die groep droomde
van een modern Groot-Brielle. Het was in
die tijd een dubbeltje op z'n kant als een
voorstel om een restauratie te subsidiëren
erdoor kwam. Een kwestie van maar één
stem
Ommekeer
Vegter (in 1962 wethouder) moet er - zeker
nu niet nu de poort naar volledige bescher
ming van de oude stad is opengegaan - aan
denken wat er allemaal had kunnen gebeu
ren als de bulldozer- en kaalslag-ideologie
het had gewonnen. De wethouder: „Ik ben
altijd voor herstel geweest maar in de jaren,
174
W
niet voelde voor een Groot-Brielle van
enige tienduizenden inwoners. Wel is, zo
ongeveer van 1960 af, de uitbreiding van
Brielle op gang gekomen - buiten de wal
len. Ik ben daar nog altijd blij mee. Ge
woon, omdat het inwonertal goeddeels je
mogelijkheden als gemeente bepaalt. Met
meer mensen kun je, financieel, ook meer
doen. Of anders: in het begin van de jaren
zestig telde Brielle - alles binnen de vesting
- 3600 inwoners. Veel te weinig om de stad
op te vijzelen. Vandaag telt de gemeente
10.500 inwoners en dat is een beter uit
gangspunt".
In diezelfde jaren, waarin Brielle op gepaste
afstand van de oude wallen z'n nieuwbouw
gestalte gaf, groeide de ommekeer in het
denken over en de visie op de historische
stad - in dit geval een bijzonder gave stad
met unieke trekjes. Het streven om het oude
karakter te bewaren en te versterken leidde
tot tal van restauraties - ook al was het niet
Brielle ten voeten uit: de Markt met Stad
huis, en op de achtergrond de markante
Catharinakerk met toren.
I De Kaaipoort met poortwachtershuis, vol-
ledig gerestaureerd.
waarover ik het nu heb, had je als voorstan
der in feite geen poot om op te staanEr was
gewoon veel rot, en 't makkelijkst zou zijn
geweest om het op te ruimen. Een bestem
mingsplan, dat houvast bood, was er ook al
niet. Er was een vage bestemmingsregeling,
waarmee iedereen (ook je tegenstander) alle
kanten uit konEn dan: Waar moest het geld
voor herstel vandaan komen?".
Wat verder in de jaren zestig is daar, geluk
kig ook voor Brielle, verbetering in geko
men en werden op diverse niveaus de subsi
dies ruimer. Vegter: „Wat ook belangrijk
voor Brielle is geweest is, dat de provincie
gemakkelijk. Toch is er ook nog wel het een
en ander verloren gegaan. Vegter: „We
konden ook weer niet alles tegelijk. Wat niet
wegneemt dat ik het jammer vind wat er in
de Nobelstraat is verdwenen. Aan de andere
kant: In diezelfde tijd kregen de vorige eige
naars van het Arsenaal mooi geen sloopver
gunning. Het Arsenaal staat er nog, en we
zijn nu bezig met plannen om er een open
bare bibliotheek van te maken".
Inspraak
De vesting Brielle heeft in de loop der tijden
heel wat slagen moeten weerstaan, en zij
weerstond ook de laatste, grote bedreiging:
