Hirsch
verdwijnt
Op de lijst
staand pand geopend - deftig op z'n Frans
en daarmee kreeg Amsterdam voor het eerst
met de ware haute couture te maken. Alleen
de dames uit de bijzonder welgestelde bur
gerij drukten hier de rijglaarsjes op de mol
lige vloerkleden. Van mannelijke zijde was
er ruime belangstelling voor de Franse,
Belgische en Duitse verkoopstertjes die -
wonder van die tijd - in een pensionaat van
Hirsch woonden.
Na vele restauraties werd in het begin van
deze eeuw besloten tot nieuwbouw. Berlage
kreeg een opdracht, maar de eigenaren, de
heren Kahn en Berg keurden het ontwerp
van de beroemde bouwmeester af. Ze von
den de ramen zoals Berlage die zag voor een
modehuis, te klein. A. Jacot werd uiteinde
lijk de architect van het gebouw, zoals we
dat nu kennenIn november 1912 werden er
drie dagen uitgetrokken voor de openings
ceremonie van het robuuste gebouw, dat in
vele calvinistische ogen te kolossaal en te
on-Hollands was. Terwijl het door anderen
werd bejubeld als een fier monument van
Angelsaksisch aandoende architectuur.
Het bericht, dat het Amsterdamse modehuis
Hirsch aan het Leidseplein verdwijnt, zal
velen een schok hebben gegeven. Hirsch is
vele decennia een begrip geweest. Met de
sluiting van Hirsch gaat - dat mag gerust
worden gesteld - een stuk Amsterdamse
commerciële cultuurgeschiedenis verloren.
Gelukkig blijft het gebouw in zijn uiterlijke
vorm behouden. Met American en Stads
schouwburg geeft het gebouw van Hirsch
karakter aan het Leidseplein met zijn bewo
gen geschiedenis, een typisch stuk levend
Amsterdam.
Over de geschiedenis van Hirsch troffen we
in het A.D. een artikel aan, waaraan het
volgende is ontleend. Op 25 september
1882 werd het modemagazijn in een be-
Het tussen 1811 en 1813 gebouwde fort
Kijkduin bij Den Helder is thans op de defi
nitieve lijst van beschermde monumenten
geplaatst.
Oorspronkelijk bezat het fort twee kanon
nen voor seinschoten. Het fort bestond uit
een gemetselde schans (reduit) en twee bas
tions. Er om heen liep een droge gracht met
een muur. In een bedekte weg werd een
kustbatterij ingericht. Op de schans werd in
1822 een vuurtoren gebouwd, die in 1877
werd verplaatst. Twintig jaar later kreeg het
fort een gepantserde waarnemingspost voor
de vuurleiding.
In 1913 besloot de regering het fort te ver
groten; er moesten twee pantserkoepels bij
komen voor vier 28 cm kanonnen. Een paar
jaar later werd begonnen met de bouw van
een nieuw fort Kijkduin ten zuiden van het
oude fort, maar de werkzaamheden daaraan
werden in 1920 stopgezet. Gedurende de
tweede wereldoorlog hebben de bezetters
het fort van een zwaar betonnen dak voor
zien. In 1958 werd het oude fort Kijkduin
als vestingwerk opgeheven.
Purmerend. Op de definitieve lijst is even
eens geplaatst de Grote Kerk van de Ned.
Herv. Gemeente. Deze kerk werd tussen
1851 en 1853 door W. A. Scholten ge
bouwd. Het gepleisterde interieur heeft een
in 1863 door de Amsterdamse stucadoor
Hersteyn aangebrachte decoratie in late
Empire-motieven. De kerk heeft een preek
stoel, een koperen doopboog en een kope
ren voorzangerslezenaar uit de 17e eeuw;
voorts een orgel, dat tussen 1739 en 1742
werd gebouwd door R. Garrels. De vloer
bestaat voor een groot deel uit grafzerken,
afkomstig uit de in 1850 gesloopte oude
kerk.
Voorburg. De bekende Wyckerbrug (een
ijzeren ophaalbrug uit 1891) en het brug
wachtershuisje zijn eveneens op de defini
tieve lijst gekomen.
Op de aanvullende lijst kwamen een boer
derij in Akkrum en een stolphoeve (om
streeks 1800) in Abbekerk.
115
