De beuk in
monumentale
beuk?
Als het aan de buurman van dr. G.
A. Carol - nota bene de gerenom
meerde kunstveiling Paul Brandt -
ligt, dan moet een 200-jarige ge
kopte" linde worden gerooid en moe
ten twee 300-jarige bomen (een beuk
en een kastanje) drastisch worden
ingesnoeid. Zo luidt het vonnis in
kort geding, dat onbegrijpelijkerwijs
tegemoet komt aan de klacht van
Brandt dat de bomen te veel licht
wegnemen en lastige bladerafval
veroorzaken.
Tegen dit vonnis is dr. Carol in beroep ge
gaan. Voor de prachtige rode beuk zou het
afkappen van dat gedeelte van de kroon.én
de takken dat over de erfscheiding hangt nl.
fataal zijn. Om de stam tegen zonlicht té
beschermen groeien beuketakken naar „be
neden en als deze bescherming wegvalt is
de kans dat zo'n beuk sterft, volgens des
kundigen, bijzonder groot. Bovendien kan
de beuk omvallen door het maar aan één
kant snoeien.
In feite betekent de eis dus het verlies van de
linde én de beuk en daarmee een onaan
vaardbare aantasting van de ajlure en de
sfeer van de achtertuin van het prachtige
huis Keizersgracht 736. De tuin vormt door
zijn aanleg een onlosmakelijk geheel met dit
stijlvol bewoonde monument. De beuk en
de kastanje, de symmetrisch tegen de beide
erfscheidingen staande geknotte linden
(waarvan er dus één wordt bedreigd), de
beelden en de struikpartijen zijn alle belang
rijke onderdelen van deze eenheid. Maar
vóór de bomen weer hun bladerpracht zul
len tonen - dr. Carol moet vóór 11 april het
vonnis hebben uitgevoerd - moeten de
geëiste vernielingen in de tuin plaatsvinden.
Onderhoud
Een onbegrijpelijk vonnis, omdat de tuin
deel uitmaakt van één van Amsterdams
keurblokken. Dit zijn de huizenblokken
langs de beroemde Heren- en Keizers
gracht, waarop 17de-eeuwse willekeuren
Voorschriften, die de maximaal toegestane
bebouwingsdiepte en de afmetingen van de
tuinhuizen aangeven, die verbieden de ach
tererven te bebouwen, enz. Eigenlijk dus
wat wij nu bestemmingsplannen noemen.
Deze keuren werden verwerkt in een ruim
tien jaar geleden op grond van de woning
wet vastgestelde verordening voor de oude
stad. Daarin staat, dat de achtererven van de
keurblokken moeten worden aangelegd en
onderhouden als tuin. Dat onderhoud
heeft in de tuin van de heer Carol eeuwen
lang zorgvuldig plaatsgevonden en daaraan
danken we de monumentale bomen, die nu
in hun voortbestaan worden bedreigd. Dit,
Beuk en linde in de tuin van dr. Carol:
Stadsschoon, dat waard is om voor
te vechten.
rusten met strenge gebruiksvoorschriften,
in tegenstelling tot de „tuin" van de eiser.
Deze is geheel „aangelegd" met grauwe
stoeptegels en er staat - ongetwijfeld ille
gaal - een grote loods. Allerminst een bij
drage aan het karakter van het keurblok.
Bijval
Vele andere bewoners van dit blok en van de
binnenstad hebben bijval betuigd aan het
verzet van dr. Carol tegen het vonnis. Ook
Heemschut verleende steun, want er vinden
voortdurend aantastingen van de binnenter
reinen in Amsterdam plaats, die met de bo
men langs de grachten het enige binnen-
stadsgroen vormen. Ondanks bovenge
noemde verordening voor de oude stad, zijn
in de laatste jaren veel oude tuinen veran
derd in parkeerplaatsen, onderkelderd en
volgebouwd voor de in de grachtenhuizen
gevestigde bedrijven. Als nu ook nog de
mogelijkheid bestaat om in de tuin van je
buurman de bomen uit te roeien, wat is dan
de toekomst van deze binnenterreinen?
Algemeen belang
Vooral is het vonnis onbegrijpelijk - en dat
maakt deze Amsterdamse burenruzie tot een
zaak waar we allemaal mee te maken heb
ben - vanwege zijn strijdigheid met het al
gemeen belang. De eisen van het milieu, dat
in Nederland zwaar onder druk staat, staan
imers lijnrecht tegenover die van de kwade
biiur". De gemeente Amsterdam heeft dr.
Carol dan ook verboden de bomen te kappen
overwegende
dat déze drie homen niet alleen voor deze
tuin doch voor de gehele omgeving een hij
zonder belangrijk element vormen;
dat genoemde bomen van de openbare weg
af, te weten het Amstelveld, eveneens zicht
baar zijn en derhalve een bijdrage leveren
aan het stadsschoon;
dat deze bomen in gezonde staat verkeren en
in de loop der jaren zijn uitgegroeid tot
fraaie exemplaren; vooral de meer dan 300
jaar oude beuk is van een uitzonderlijke
schoonheid; een dergelijk monumentale
boom bevindt zich nergens elders meer in
Amsterdam;
Onrechtvaardig recht?
Dr. Carol mag dus zelf de bomen in zijn
eigen tuin niet kappen, op grond van het
kapverbod dat het algemeen belang dient.
Kan de buurman dit dan wel gerechtvaar
digd eisen? Juridisch zullen de eigendoms
verhoudingen en de rechten die daaruit
voortvloeien wel gecompliceerd liggen,
maarten aanzien van een dergelijke strijdig
heid moet toch een rechtvaardige beslissing
genomen kunnen worden.
Precendent
Als de geëiste vernielingen doorgang zou
den vinden, zou een schandalig precedent
geschapen worden ten nadele van de in ons
land schaars wordende oude bomen. We
verwachten dan ook, dat dr. Carol alsnog in
het gelijk zal worden gesteld, waarmee dan
ook het algemeen belang gediend zal zijn.
En dat deze zomer de twee miljoen rode
beukebladeren weer de bewoners van het
blok en andere Amsterdammers zullen ple
zieren en van zuurstof voorzien. Al die bla
deren zullen in het najaar in meer tuinen
terechtkomen dan alleen in die van de
buurman, maar ze zullen wel „voor lief"
worden genomen.
Jenny Bierenbroodspot
