Heemschut
65+
Jaargang 53 no. 1 - 1976
Maandelijkse uitgave
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe
H.M. Koningin Juliana
Eindredacteur:
J.E. van der Wielen
Redacteur: G. Woudsma
Vormgeving en lay - out:
Henk Heynis
Alle correspondentie betreffende de
redactie van het blad, richte men tot
het secretariaat van de Bond Heem
schut:
Korenmetershuis, N.Z. Kolk 28,
Postbus 10525 - Postgiro 124326
Amsterdam 1, tel. 22 52 92
Alle correspondentie betreffende
advertenties: B.V. 't Koggeschip
drukkers- en uitgeversbedrijf
Nwe. Achtergracht 104, Postbus
1198, Amsterdam 4, tel. 22 97 21
SISO 700.3 - UDC 351.853
In dit nummer:
Van armenhuis tot bibliotheek 4
Verkeer en recreatie 6
onafscheidelijk
De Haagse Boterwaag 8
Heemschut in actie 16
Foto omslag:
De Amsterdamse Poort
in Haarlem
Foto: Sabel en Daniëls
Het cijferbeeld hierboven zal in een tijd
schrift als het onze, dat zich bezighoudt met
de vraagstukken van het behoud van het
architectonisch erfgoed, wellicht enige be
vreemding wekken, al zijn we dan in de
prettige omstandigheid, dat vele 65 -ers
tot onze trouwe vrienden behoren. Maar
over hen gaat het niet. Ditmaal dienen we de
schijnwerpers te richten op onze Bond
Heemschut, die in februari a.s. zijn 65e
verjaardag bereikt. Er zijn in ons land meer
particuliere organisaties, die deze leeftijd
hebben of al hebben overschreden. Om die
reden zou er misschien niet eens zoveel aan
leiding zijn bij dit jubileum stil te staan.
Wanneer wij dat niettemin toch doen is dat,
omdat Heemschut terug mag zien op een
periode, waarin belangrijk werk is verricht;
een periode vooral, waarin onze bond erin is
geslaagd grote belangstelling te wekken
voor het behoud van onze architectonische
monumenten en ons steeds schaarser wor
dende landschapsschoon. Heemschut is
voor die belangstelling natuurlijk dankbaar,
maar we zijn bepaald niet voldaan. Het le
dental van onze bond zou aanzienlijk groter
moeten zijn, gegeven het feit, dat juist de
laatste tijd de interesse van ons volk voor
monumenten en voor het behoud van de
historische binnensteden zo sterk is toege
nomen. Veel meer mensen worden hierbij in
toenemende mate betrokken. Ook en vooral
de Bond Heemschut. En die zou dus door
veel meer leden gesteund behoren te wor
den.
Ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan
van Heemschut werd een jubileumboek uit
gegeven. Ton Koot presenteerde daarin de
„verlies- en winstrekening". We zouden
ook nu de balans kunnen opmaken over
hetgeen in de afgelopen vijftien jaren is ge
schied. We zullen dat niet doen. Wel kun
nen we constateren, dat de instelling t.a.v.
monumentenzorg een wijziging ten goede
heeft ondergaan. Niettemin worden nog
steeds aanslagen op ons monumentenbezit
gepleegd, maar gelukkig worden er ook res
tauraties verricht. Alleen, ons werk en dat
van de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg wordt belemmerd door een gebrek aan
financiële middelen.
Er is door de Bond Heemschut van het pril le
begin af veel strijd geleverd. Dat was drin
gend nodig en helaas worden we genood
zaakt die strijd onverminderd voort te zet
ten. Voor Heemschut geldt zeker niet, dat
we op 65-jarige leeftijd op onze lauweren
kunnen gaan rusten. In tegendeel; we blij
ven strijden, maar wel op een enigszins an
dere basis. In het verleden waren we op
„Heemwacht", thans is „Heemschut in ac
tie". Dat is een belangrijke accentverschui
ving, die men, menen we, moet zien in
het licht van een sterk veranderende maat
schappij, hetgeen men niet moet uitleggen
in de zin als zou de Bond in het verleden
geen actie hebben gevoerd. Integendeel.
Maar wèl komen er nu veel meer gevallen
op ons af, waarbij vooral aandacht wordt
gevraagd voor de leefbaarheid (in ons
woonmilieu).
Degenen, die aan de wieg van Heemschut
stonden, waren, volgens Koot, „erudie-
ten". „Deze eruditie", zo schreef Koot
vijftien jaar geleden, „heeft lang een gro
tere expansie van het ledental in de weg
gestaan Die tijd is - en we constateren het
met voldoening - voorbij. Nog klinkt hier
en daar wel eens de beschuldiging, dat we te
elitair zijn, een ander woord voor eenzelfde
begrip als „eruditie". Het is echter bepaald
niet juist meer. De daadwerkelijke belang
stelling van jongeren duidt daar onmisken
baar op. Er is juist onder de jongeren een
begin van begrip voorde achtergronden van
de doelstelling van Heemschut. Een geluk
kig verschijnsel, dat zeker niet mag worden
afgedaan met een schouderophalen in de
trant van „och het is een modeverschijn
sel". Het bewaren van werkelijke waarden
is niet aan mode en tijd gebonden. Het is een
stuk cultureel beleven, waaraan we ook nog
esthetische vreugde kunnen beleven.
Bij het zestigjarig bestaan was het nationale
jubileumgeschenk van de Bond Heemschut
een plan tot restauratie van Woudrichem.
Vijfjaar later kunnen we met gepaste trots
maar toch ook wel met bescheidenheid,
constateren: de ontwikkeling van het Woud-
richemproject laat zich gunstig aanzien,
dank zij veler medewerking, niet het minst
van de zijde van onze leden.
Ondanks onze 65 jaren hebben we nog een
taak te vervullen. We beschouwen die taak
als een uitdaging. Met veler medewerking
zal het waarachtig wel gaan.
v.d.W.
