Stadsherstel Woudrichem
eerste fase is voltooid
Bijna vijfjaar, nadat de toen zestigja
rige Bond Heemschut de vesting
Woudrichem adopteerde en het start
sein tot een grote actie gaf, is de eerste
fase van het stadsherstel op feestelijke
wijze afgesloten. Daarmee, de weg om
dit te bereiken is toch nog lang ge
weest. V erwonderlijk? Eigenlijk niet.
Tenslotte moest het plan om Woudri
chem een stuk van z'n oude charme
terug te geven, tot in alle details van de
grond worden getild.
Daarby g'në het er Heemschut om in
Nederland een voorbeeld te stellen
van de mogelijkheden én het effect van
aangepaste nieuwbouw. In dat op
zicht is, wat binnen de poorten van de
vesting Woudrichem tot stand is ge
komen, een uniek experiment. Om dit
experiment tot slagen te brengen
moesten er allerlei bronnen worden
aangeboord en moest er vooral ook
zéér veel overleg worden gepleegd. En
zo iets kost tijd, erg veel tijd. Maar het
resultaat is er dan ook naar, dank zij
de inzet van velen en de (extra) hulp
van overheden en instanties.
Het resultaat: dat zijn vijfentwintig
woningen, in architectuur en materia-
lenkeuze aangepast aan het karakter
en de schaal van de omgeving. Deze
aangepaste huizen vullen in de oude
veste drie gaten, die waren ontstaan
door afbraak van woningen dan wel
boerderijen. Aan de Hugo de Groot
straat, vlakbjj de voormalige (en nog
op te knappen) kazerne aan de voet
van de vestingwal, staan er negen. Op
de hoek van Landpoortstraat en Spie
ringstraat staan er ook negen en in het
gat bij het Arsenaal zeven.
Met dit Arsenaal is het destijds alle
maal begonnen. Het is in de muur van
dit gebouw, waarin de steen zit die
Prins Claus onthulde als gedenk
waardig startsein tot de actie die de
jubilerende Bond Heemschut onder
nam om Woudrichem, geheel in de
stijl van de veste, nieuw leven in te
blazen. Heemschut heeft inmiddels
het Arsenaal verkocht: er komt een
visserij-museum in, als hommage aan
de honderden Woudrichemse vissers
die eens hun brood verdienden met de
vangst van zalm, elft en steur.
Bij het Arsenaal en de Hervormde
Kerk (die inmiddels volop in restaura
tie is) lag een groot gapend gat. Wie er
nu komt, ondergaat er het effect van
de intimiteit die is ontstaan door de
bouw van huizen-op-maat, geheel
passend in en by de omgeving. Een
straatmaker, druk bezig met het leg
gen van een bestrating van oude klin
kers: ,,Het is gek, maar als je dit ziet
vraag je je toch af waarom dit niet
overal kan: een trapgeveltje van afge-
bikte steen, die ramen - dat is 't toch
helemaal. Een moderne flat, het hoeft
voor my niet. Dit zyn moderne hui
zen, maar het kastje dat er omheen zit
- dat is het, hè."
Later bekent hy: ,,Ik werk ook liever
met nieuwe klinkers die mooi vlak
zijn. Maar hier, bij deze huizen, zou
den ze helemaal niet passen. Hier
moet een klinker liggen, die rond is en
grauw van kleur. Dat is het." En de
schilder? Hij zegt, de laatste kwast
over een voordeur strijkend: ,,In de
moderne woningbouw, de systeem
bouw, komt er toch praktisch geen
1Het project Hugo de Grootstraat, ge
zien vanaf de vestingwal.
2. De Hugo de Grootstraat met, tegen
over geijkte nieuwbouw, het effect van
r/lii/i/in/lof/i hy-iliiil
de aangepaste bouw.
243
