eL-r=/ i^xSi^-V^r
»^y-T*r -.i W-r» i *"33$
gevel weer op te bouwen, maar dat zie ik
nu niet meer zo zitten. De gevel past
eigenlijk, vind ik, ook niet zo goed in
Middelburg, In Den Haag wel. Dan nog
blijft het natuurlijk de vraag: wat bouw
je erachter?
Herbouw
Bij de herbouw in de oude stad is Mid
delburg weloverwogen en zorgvuldig (dit
laatste overigens niet overal) te werk ge
gaan. In de beleidsstukken, die kort na
het bombardement al op tafel lagen,
lezen We: Gezien de door de historie
overgeleverde en nog aanwezige vormen
is het verantwoord te streven naar een
herbouwplan, dat met de grootst moge
lijke piëteit en bescheidenheid aansluit
bij hetgeen gespaard is gebleven of geres
taureerd zal worden, en is bewust het
streven naar een .moderne' stad achter
wege gelaten." Middelburg wilde, zo
staat scherp omlijnd in de stukken, geen
imitatie van het verwoeste, „maar wel
moet het mogelijk zijn om met behoud
van de thans nog waardevolle elementen
uit vroegere perioden een voor heden
daags gebruik doelmatige stad te ontwer
pen."
Ir. Snoey: „Vooral als men het bekijkt in
het licht van die tijd vind ik het heel
knap wat Middelburg gedaan heeft. Daar
kan men hu nog helemaal achter staan.
Er is duidelijk gezocht naar aanpassing,
en dat heeft opgeleverd wat er nu staat.
Daar zit het oude ritme in, en afwisse
ling. Nergens platte daken, maar overal
kappen. Ook de materialen zijn aange
past. Nogmaals, ik vind dit heel wat. En
de gemeente had de zaak goed in de
hand ook. Er was een ijzeren regiem: dat
mag wel en dat niet." De nadruk lag bij
het opvullen van de (grote) gaten op de
bouw van woningen en winkels. Geld,
tempo van herbouw én woningnood zul
len daarbij stellig een hoofdrol hebben
gespeeld. Daarin zou dan meteen de oor
zaak liggen dat een aantal grote, verwoes
te monumenten geen plaats in het
Middelburgse stadsbeeld heeft terug
gekregen.
Er zal wel niemand zijn die. dit als een
minpunt van het beleid zal willen aan
merken. Iets anders is het echter gesteld
met het stratenplan. We citeren eerst
even wat er in een beleidsstuk van 1940
staat: „Het stratenplan in Middelburg is
zuiver gotisch gebleven, behoudens de
vestinggordel die de oudere stad afsloot
en later in een singelgordel is omgewerkt.
De akkers en weiden met hun verre ver
schieten reiken nog hier en daar aan deze
gordel. Er zijn in ons land weinig voor
beelden van een zo gaaf behouden, zo
merkwaardig stadsplan van een echte
stad. Gelukkig blijkt dit plan ook merk
waardig bruikbaar, zodat voor geweld
dadige aanranding geen aanleiding be
staat." Nu heeft aanranding in die mate
ook niet plaatsgevonden, „maar het oude
stratenplan is wel drastisch veranderd,"
stelt ir. Snoey vast. „Dat is geen verwijt
aan de herbouwers. Hun bedoelingen
waren goed. Maar het blijft erg jammer,
die ingreep. Straten (straatjes) weg,
straten erbij, straten verbreed, dat zou
den we tegenwoordig beslist niet meer
doen."
Motieven, die bij de herziening van het
oude stratenpatroon een rol hebben ge
speeld, zijn het verkeer en, in weer een
ander geval, het openen van een fraaiere
kijk op een monument. Maar géén grote
doorbraken door hartje Middelburg. Ge
zegd moet zelfs worden dat de- herbou
wers, ondanks de wijzigingen, het ook op
dit punt gezocht hebben in aanpassing en
beslotenheid. Ir. Snoey stipt intussen
even aan hoe Middelburg het nu doet. Er
lag nog een oud plan om via de (smalle)
Spuistraat eén doorbraak te maken,
waarbij ook enige monumentale wonin
gen zouden moeten sneuvelen. Hij: „Dat
plan was, toen het weer eens ter sprake
kwam, in één keer van de tafel. Voor
Middelburg hoefde het al niet meer. Dat
129
