HET PLAN BETHANIENBUURT
De presentatie
„De eerste stap tot reconstructie van cle Amsterdam
se binnenstad", zo luidde het oordeel van de Provin
ciale Commissie voor de gemeentelijke plannen over
het bestemmingsplan-Bethaniënbuurt dat de 14de fe
bruari op een persconferentie in de Amsterdamse
raadzaal werd openbaar gemaakt. Inderdaad, de
eerste stap, tenminste langs de weg der stedebouw-
kundige maatregelen, want aan de reconstructie op
kleine schaal, huis na huis, wordt al jaren gewerkt
door de monumenten-restaurerende instellingen en
particulieren met de steun van Monumentenzorg. Dat
blijft echter detailwerk, her en der verspreid over de
uitgestrekte Amsterdamse binnenstad, onmisbaar
doch voortdurend bedreigd door ongewenste ontwik
kelingen in de omgeving, en onvolledig zolang het
niet wordt afgerond en samengevat door een stede
bouwkundig plan. Het oordeel van de Provinciale
Commissie trekt een duidelijke scheidslijn. Wat er
vóór het plan-Bethaniënbuurt aan stedebouwkundi-
ge maatregelen werd vastgesteld, was niet gericht op
reconstructie maar op destructie van de karakteris
tieke eigenschappen van de Amsterdamse binnen
stad. Dat die destructie geen doel is maar een wel
licht betreurd middel om iets anders tot stand te
brengen dat in de ogen der ontwerpers nuttiger en
zelfs mooier is dan het gesloopte, doet niet ter zake:
de belegen plannen Weesperstraat, Jodenbreestraat,
Nieuwmarkt, Kattenburg, Bakkerstraat, Stadhuis
prijsvraag e.d., slaan telkens een stuk uit de binnen
stad weg en vervangen het door een stuk stad dat
evengoed in Eindhoven of Rotterdam kon zijn. Het
plan-Bethaniënbuurt zet een stap in de tegenoverge
stelde richting: het gaat uit van de bestaande struk-
tuur en de architectonisch waardevolle bebouwing
en heeft tot doel een wijk die verstikt en verkrot is
weer tot leven te brengen. Het is jammer dat deze be
langrijke stap enigszins struikelde over de gebrekkige
voorlichting. Bewoners, gebruikers en eigenaars
moesten in de krant lezen wat er stond te gebeuren,
en die informatie was uiteraard onvolledig: details
over termijnen, schadeloosstelling, wetsbepalingen
en saneringsbijdrage bij herstel zijn geen „nieuws".
Het gevolg was dat er binnen een week een actie
comité in de weer was tégen het plan, onder aan
voering van enkele eigenaars en gebruikers van be
drijfspanden, die het oude vooroordeel tegen het
restaureren van monumenten opnieuw aanwakker
den. Een beknopte, zakelijke brochure die voortijdig
aan de belanghebbenden de voor hen essentiële in
lichtingen had verschaft, zou deze verontrusting voor
komen hebben. Dit klemt te meer omdat, in tegen
stelling tot de ouderwetse saneringsmethode van to
tale onteigening en sloop, het plan-Bethaniënbuurt
de medewerking van de eigenaars bij de uitvoering
nodig heeft, en zelfs afkomstig van een groep eige
naars, namelijk de monumenten-restaurerende instel
lingen.
29
