DE ZAANSE SCHANS een waarlijk Nationaal Monument Van de talrijke deelnemers aan de Heemschutdag die in 1962 in de Zaanstreek is gehouden, hebben velen een kort bezoek gebracht aan de plek waar toen de eerste toebereidselen werden getroffen voor de opbouw van de „Zaanse Schans", een buurt waar oude Zaanse houten huizen uit de 17e en 18e eeuw worden herbouwd. Het gaat hier om huizen die door de noodzakelijke saneringen in diverse Zaan- gemeenten en door expansie van de in deze streek gevestigde industrieën onvermijdelijk moeten ver dwijnen. Op die bewuste dag was er van deze hui zen nog slechts zeer weinig te zien. Men trof hier een kale zandvlakte met een enkel verplaatst en gerestaureerd huis en een paar verrolde woningen die in hun verwaarloosde en geschonden toestand een zeer jtovere indruk maakten. In het algemeen toonde men veel waardering voor het genomen initiatief en wist men de gekozen plek, gelegen in een bocht aan de Oostoever van de ter plaatse zeer brede Zaan, bijzonder te waar deren. Juist de ligging tegenover de zg. „Gorters- hoek" in Zaandijk, het enige stuk Zaanoever dat zijn oorspronkelijke karakter grotendeels bewaard heeft en de omstandigheid dat door de activiteit van de Vereniging „De Zaanse Molen" in de naaste omgeving enkele molens waren gerestaureerd of herplaatst, werden van groot belang geacht. Ook de situatie dat men vanuit deze buurt, zoals vroe ger alom in de Zaanstreek het geval was, een wijd uitzicht over het vlakke land van de Kalver pol der had, werd gunstig geacht. Toch was ook hier en daar een sceptisch geluid te vernemen. Door menige bittere ervaring uit het verleden wijs geworden vroeg men zich bezorgd af of de benodigde gelden, die de stichting van de Zaanse Schans zouden vereisen, wel gevonden zou den kunnen worden. Behalve de reeds toegezegde steun van Rijk, Provincie en Gemeenten zouden er immers ook uit particuliere bron grote bedragen moeten worden bijeengebracht. Zou men in de Zaanstreek, waar tot nu toe practisch niets aan het behoud van het streekkarakter werd gedaan, de bereidheid kunnen vinden om aan dit omvang rijke project de noodzakelijke medewerking te ver lenen? In de tweede plaats en dit was misschien nóg be langrijker, vroeg men zich af of, gezien de ver minkte en haveloze staat waarin de verplaatste frag menten zich toen bevonden, deze huizen een dus danig cultureel-historische waarde bezaten om een dergelijke kostbare en energievergende reconstructie te rechtvaardigen. Het is daarom een genoegen U aan de hand van enige recente foto's te tonen wat in de sindsdien 30 De Gortershoektegenover de Zaanse Schans.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1966 | | pagina 8