Op Heemwacht
TON KOOT
Verdieping van het Monumentenbesef
Met als doel voor ogen, verdieping te te bevorde
ren van het besef, dat monumenten betekenis heb
ben voor ons leven en werken in stad en dorp en
het belang te onderkennen van de rol, welke par
ticulieren en verenigingen hierbij kunnen vervul
len, wordt voor september 1966 een zomercursus
voorbereid: Heemschut en Monumentenzorg. Ten
einde een indruk te geven van onderwerpen, welke
de verschillende inleiders zullen behandelen, volgt
hierbij een samenvatting van de teksten, welke
enige inleiders ons reeds deden toekomen.
Mr. R. Hotkc
Monumentenwetgeving en -financiering.
De Monumentenwet 1961 bevat bepalingen om
trent de registratie van beschermde monumenten
en omtrent de rechten en plichten van de eigenaar;
o.a. verbod tot wijziging of afbraak zonder vergun
ning van de Minister. Bij weigering van de vergun
ning heeft de eigenaar recht van beroep en kan
hem een schadevergoeding toegekend worden. De
wet opent de mogelijkheid van bescherming van
stads- en dorpsgezichten. Voorts reglementeert zij
de opgravingen. De financiering van de monumen
tenzorg geschiedt door rijk, provincie en gemeente
gezamenlijk, in de vorm van subsidiëring naar min
of meer vaste normen.
Dr. C. A. van Swigchem
De beschrijving van monumenten.
De ontwikkeling tot de monumentenwet 1961. De
Voorlopige Lijst der Nederlandse Monumenten
van Geschiedenis en Kunst. De Voorlopige lijst als
basis voor een rijksbescherming van monumenten
na 1940, vooruitlopend op een definitieve wet.
Huidige werkwijze. De Monumentenraad, een bij
K.B. ingesteld adviescollege van hoogste ressort in
aangelegenheden monumenten betreffende, heeft
een sub-commissie, die zich bij voorkomende ge
legenheden bezig houdt met zaken, die de be
schrijving van monumenten raken.
Drs. A. Bertoen
Grondslagen en principes der planologie.
De mens, zijn bestaansmiddelen en zijn woongebied.
Typen van landelijke en stedelijke nederzettingen.
Perioden in de ontwikkeling van de Nederlandse
steden en dorpen, in het bijzonder in de laatste
halve eeuw. De veranderingen in het milieu onder
invloed van de huidige verhoudingen. Het behoud
van de monumenten beschouwd uit het oogpunt
van de ruimtelijke ordening.
Dr. Ir. C. L. Temminck Groll, b.i.
Een saneringsplan.
Een veel gevolgde methode bij het opstellen van
saneringsplannen voor historisch waardevolle stads
delen, ,is die van 't sparen van de belangrijkste
monumenten als zelfstandige elementen en het
slopen van al het overige. Hoewel daarbij het
„vrijleggen" van de monumenten dikwijls als een
verbetering wordt voorgesteld, blijken zij doorgaans
juist door het verlies van hun omgeving minder
belangwekkend te worden, terwijl een monument
van andere orde, nl. de structuur van een stads
deel, totaal verloren gaat.
Om zorgvuldiger tewerk te kunnen gaan, is als
uitgangspunt een nauwkeurige bestudering van de
aanwezige bebouwing nodig, waarbij deze voort
durend bezien moet worden in samenhang met de
wijze, waarop die in de loop der eeuwen tot stand
kwam. Zo alleen kan men 't wezenlijke van het
minder belangrijke scheiden en proberen iets tot
stand te brengen dat aan moderne eisen van bruik
baarheid, toegankelijkheid en eenvoudig onderhoud
voldoet, maar waarin toch ook het karakter van
het oude bewaard blijft en daarmee de „herken
baarheid" van het stadsbeeld.
Wat de aan nieuw in te bouwen elementen te
stellen eisen betreft moet de juiste middenweg door
analyse worden gevonden.
P. L. de Vrieze, architect B.N.A.
Kerkrestauraties.
Overzicht van de specifieke problemen, welke bij
het restaureren in een kerkgebouw aan de orde
komen, zoals bv. het onderzoek van het gebouw
als historisch dokument, aangevuld door bronnen
onderzoek, bestudering en vergelijking van oude
kaarten, tekeningen, schilderijen, vergelijking met
soortgelijke bouwwerken; onderzoek naar de con
structieve toestand (grondslag, fundering, muren,
kapconstructie)onderzoek bouwmaterialen; opme
tingen en fotografische vastlegging van bestaande
toestand; ontwerp voor een restauratieplan; functie
van de rijksdienst voor de monumentenzorg daar
in; plattegrond indelingen; kleur in het interieur;
bestaand en nieuw meubilair; kunstverlichting, e.d.
Aan de hand van kleurendia's zullen de diverse
kwesties nader worden toegelicht.
1
