dioxyde in de lucht komt in de eerste plaats door
de goedkope stookolie in woningen en fabrieken.
Hiervoor komen nu voorschriften om een iets scho
nere olie te gebruiken. "Op deze wijze gaat New
York enorme problemen te lijf met tandenstokers.
Er bestaan weinig duidelijk geïsoleerde problemen
in New York: het ene vraagstuk hangt samen en is
verweven met het andere. Zo verergeren de 600.000
auto's die dagelijks de centrale zakenwijk van Man
hattan binnenkomen niet .alleen de luchtverontrei
niging, maar zij brengen ook het verkeer in de war
en veroorzaken een, buitengewoon ondoelmatig ge
bruik van de openbare middelen. Ieder van die
auto's bevat gemiddeld anderhalve man nauwe
lijks een compensatie voor de hinder die hij veroor
zaakt.
De stad kan niet snel genoeg wegen bouwen om in
de pas te blijven met dë verkeersverstopping welke
die wegen scheppen. Intussen wordt het massaver-
voer verwaarloosd. Er >zijn parkeerverboden, maar
men houdt er de hand niet aan. Het .misbruik van
de straten als parkeergelegenheid en laadstation ver
stikt de stad. Ook het doorgaande verkeer wordt on
voldoende geweerd. "Zelfs als Manhattan opnieuw
bestraat zou worden 35,5% van het totale opper
vlak is al in beslag genomen door straten, voorrangs-
en snelwegen zou de auto onverzadigbaar blijven.
Ofwel wij moeten hem tercgnen, door het gebruik
in de stad streng te beperken en tegelijkertijd' -het
massavervoer verbeteren; of de auto zal, onverbidde
lijk verslinden wat er nog aan menselijke leefruimte
over is in de stad.','
Zonder de gunstige ligging van New York zou de
toestand nog veel erger zijn. De heersende westen
wind blaast veel industriekampen weg over zee. De
stad heeft een unieke positie aan twee grote rivieren
en een uitgestrekt complex baaien. Deze rijkdom is
gedachteloos verkwist. Tot 1935 had New York geen
enkele moderne waterzuiveringsinstallatie. Nog
steeds wordt ruim 1 biljoen liter rioolwater dage
lijks in de rivieren geloosd. Wanneer dit bij tover
slag zou ophouden, dan zou het tot in de volgende
eeuw duren voor de Hudson weer schoon genoeg
zou zijn om in te vissen of te zwemmen!
Uitvoerig gaat de schrijver in op het grondgebruik
door bouwers en beleggers. "De City Planning Com-
mission" heeft Manhattan genoemd "de meest ge
zochte ligging van onroerend goed in de wereld"
10 uitgelezen blijkbaar dat ambtelijke stedebouw-
kundigeh er zich niet mogen ophouden. De wer
kelijke macht ligt in handen die de koorden van
particuliere beurzen vasthouden. Door hun geza
menlijke beslissingen hebben de speculatiebouwers
en, nog belangrijker, de hypotheekgevers in de ban
ken en verzekeringsmaatschappijen de contouren
van New York herschapen en bepaald hoe zijn in
woners leven. Aangemoedigd op ieder regeringsni
veau hebben deze particuliere beslissingen-nemers
met grote openbare macht, koortsachtig afgebroken,
herbouwd, en uitgebreid, speculerend met het land
onder de gebouwen evenals met de lucht daarboven.
In dit proces hebben zij de regel gevestigd dat in
New York het land en de gebouwen de plaats van
de mens bepalen. De mensen worden niet beschouwd
als menselijke wezens maar als economische eenhe
den. Dit wordt uitgewerkt aan de hand van enkele
recente voorbeelden, o.a. het enorme, 59 verdiepin
gen hoge PanAm Building, waar 25.000 mensen wer
ken, gesitueerd op een van de meest verstopte pun
ten van de stad. Het is een voordelige zaak, maar
het leven is voor ontelbare mensen onaangenamer
geworden, constateert de schrijver. Vervolgens komt
hij op een onderwerp dat ons bijzonder interesseert.
"New York bestaat alleen in het heden. Evenals er
geen verantwoordelijkheidsbesef voor de toekomst
is, zo is er geen gevoel van trots op het verleden."
Deze driehonderd jaar oude stad bezit geen enkel
17-de eeuws gebouw, slechts één bouwwerk van ar
chitectonische betekenis van voor de revolutie, en
in heel Manhattan slechts acht gebouwen uit de
120
irUM
f M
I! t
ÜIIM
RCA Building, Rockefeller Center New York City.
