87
komt nu een kleine honderd meter naar buiten langs
de Witte Singel, alwaar (verre toekomst!) ter plaatse
van de stadsuitbreiding van rond 1900 open flatbouw
is gedacht. Flats met plantsoen zijn ook gedacht,
waar een eeuw geleden op de wallen (die hersteld
zullen worden!) de Stedelijke Lichtfabrieken verre
zen. Maar dan weer te bedenken, dat onlangs naast de
laboratoriumtoten aan de Kaiserstraat, vlak aan het
watei van de Witte Singel een blauw geschilderde
vleugel van dit laboratorium werd neet gezet, goed
voorbeeld van de consequentie van destijds niet in
groot verband gemaakte plannen. Hier werd evenals
een eeuw geleden de fout gemaakt, dat men op de
vestingwallen ging bouwen.
Tot slot behalve deze enkele kanttekeningen nog een
groot vraagteken. De parkeer terreinen. De angst
(een slechte leidsman) dat de klanten geen tien mi
nuten meer zullen willen lopen, heeft gemaakt dat er
in de derde phase een profusie van gele plekken
op de plattegrond te zien is, evenveel open, tochtige
en stoffige pleinen. Men denke slechts aan de huidige
Kaasmarkt en voorts aan dergelijke parkeerterreinen
in het buitenland ontstaan door bombardementen.
Reeds op korte termijn zal overeenkomstig het plan
van 1959 een begin worden gemaakt met het slopen
van het blok tussen het laatste stukje Levendaal,
Korevaarstraat, Raamsteeg en Garenmarkt. Hiermee
zal een van de, juist in aansluiting op het Steenschuur,
aardigste pleinen, de langgerekte en met fraaie bomen
beplante Garenmarkt (de oude Oosterlingenplaats)
voor het grootste deel worden ontluisterd. We mogen
slechts hopen, dat men tijdig maatregelen neemt, op
dat op en vooral rond deze vlakten een behoorlijk
groeiende beplanting kan gedijen en uiteraard nog
beter, dat men tot bezinning komt.
Vooral het feit, die men een monument als de Hoog
landse kerk, dat ten koste van vele miljoenen thans
gerestaureerd wordt, gaat openleggen door een aan de
noordzijde geprojecteerd parkeerterrein is zeer be
denkelijk. Tevens wordt hiermee beoogd het oude
Herenlogement vrij te leggen. Men heeft hierbij echter
over het hoofd gezien, dat de Hooglandsekerk in zijn
onvoltooide staat juist op die hoek geen open aanzicht
verdraagt. En wat het vrijleggen van het Herenloge
ment betreft, de hoogst merkwaardige oplossing van
drie eeuwen geleden om in de hoek Burgsteeg-Nieuw-
straat een markante entree te maken naar het op het
intieme Burgplein georiënteerde Logement, zou aldus
ernstig geweld worden aangedaan. Dit openbreken,
zowel van Hooglandsekerk als van Herenlogement
herinnert aan het vrijleggen van oude kathedralen in
de vorige eeuw, iets wat men nu betreurt. Laat men
daar nog eens naar een andere oplossing zoeken. De
tussen 1959 en nu opgedane ervaring stemt ons hoopvol.
Ondanks de hierboven genoemde bezwaren is het
verheugend, dat dank zij de gemeentelijke stedebouw-
kundige dienst, die zich vertrouwd heeft weten te ma
ken met de vele Leidse problemen, oplossingen zijn
gezocht, die uiteindelijk niet zo wild zijn als men dat
elders met van verre gezochte adviseurs heeft zien
gebeuren. Er moet niet alleen kennis maar ook liefde
aan te pas komen en iedere stad heeft zijn eigen pro
blemen. Alleen: had Leiden deze dienst wat eerder
gehad! Thans zijn er plannen voor een aparte afde
ling bij Gemeentewerken voor de restauraties van
oude gebouwen en dat heeft een stad als Leiden even
zeer nodig. Naast de monumenten als Pieters-, Hoog
landse- en Marekerk (thans alle drie weer in restau
ratie) zijn er nog vele grote en kleine objecten, die ge
regeld controle en advies vergen, zowel particulier als
gemeentelijk eigendom. Juist in de kleine details kan
in een stad als Leiden zoveel verknoeid, maar ook
door deskundige leiding en verstandig advies veel wor
den gered en verbeterd. Naast de zo zeer nagestreefde
levendigheid van de stad mag de schoonheid van
het oude niet ontbreken. E. PELINCK
Sloping van het huizenblok waarin
deze panden aan de Garenmarkt
zijn gelegen zou een aantrekkelijk
plein veranderen in een vormloze
leegte
ff? T~
