Boekbespreking
53
schappelijk nagespeurde onderbewuste drijfveren van 't
koperspubliek. De reclametechniek wekt stemmingen,
begeerten en aversies. Daarom is deze opzichzelf onbe
duidende reclametekst niet zo onschuldig als het lijkt.
De gesuggereerde achtergrond gedachte zou men aldus
kunnen formuleren: het is maar onzin, die aandacht
voor voorbije bouwstijlen, voor de schoonheid van
katedralen en het zorgvuldige handwerk. Onze efficien
cy heeft al dat culturele gedoe overbodig gemaakt.
Weg met de oude rommel! Nogmaals: misschien is het
niet zo bedoeld. Maar niemand kan ontkennen dat deze
stemming of mentaliteit in brede kringen bestaat. Vaak
genoeg zijn hiervan uitingen gesignaleerd in dit blad
naar aanleiding van plannen om waardevolle historische
gebouwen of stadsdelen terwille van een kortzichtig
voordeel te slopen. Daarom is het zeer bedenkelijk dat
deze cultuurvijandige mentaliteit wordt aangewakkerd
door reclameteksten en plaatjes.
Wij bepleiten allerminst een censuur van welke over
heidsinstantie dan ook. Verder dan het weren van
reclameobjecten die het aanzien van stad en land na
drukkelijk schaden kunnen de besturen van ge
meenten en provincies moeilijk gaan. Wij bepleiten
echter wel een helder besef terzake van de publieke
opinie en een scherper inzicht van de reclame
ontwerpers. Reclame hoeft niet in strijd te zijn met
respect voor de schoonheid, en gebrek aan beschaving
is géén reclame. GEURT BRINKGREVE
Elke molenliefhebber -en dat moet iedereen zijn die
de molens uit eigen aanschouwing in het Nederlandse
landschap en niet alleen uit de souvenierwinkels kent
zal blij zijn met het boekje van A. Bicker Caarten In
Holland staat een molen", dat voor de bescheiden prijs
van f 3,90 door Sijthoff's Uitgeverij te Leiden voor
treffelijk werd verzorgd. Aan de hand van 33 goed
gereproduceerde foto's en een tekst die in alle beknopt
heid zowel plezierig leesbaar als door de vele authen
tieke gegevens uitermate instructief is wordt het leven
en het werk in één Hollandse watermolen nl. die van
de polder Waterloos bij Rij pwetering in de gemeente
Alkemade, beschreven. In een inleidend hoofdstukje
vertelt de bij uitstek deskundige schrijver het een en
ander over het ontstaan van de polder omstreeks 1634.
Daarna volgt telkens een foto van een onderdeel van
het molenbedrijf op de rechter- en een beschrijving op
de linkerbladzijde. Het boekje besluit met een lijst van
de molenaars die hier in functie zijn geweest en hun
instructie in 1804 en tegenwoordig. Bij het lezen en
plaatjes kijken krijgt men opnieuw respect voor het
vakmanschap van molenmaker en molenaar, en voor
het stuk waarachtige volkscultuur dat in de Neder
landse molens is belichaamd. Des te scherper steekt
de mededeling aan het slot dat de polder Waterloos
valt in het ruilverkavelingsplan „Ade", en dan zijn
functie zal verliezen. De ruilverkaveling ,,Ade" is een
van de beruchte projecten waarover de laatste jaren
veel te doen is geweest in verband met de vreemde
praktijken die bij de stemmingen worden toegepast.
Nu heeft het polderlandschap daar nog de ongerepte
schoonheid van het in eeuwen gegroeide cultuurland.
„Bent u daar al eens geweest" is de titel van een boekje in
klein liggend formaat met tekst van H. Assmann en
tekeningen van Frans Piet, dat werd uitgegeven door de
Spaarnestad in Haarlem, (f 3,90) De bedoeling is de
vakantieganger te wijzen op een paar mooie plekjes in
Nederland: de plaatsen aan de Linge, Terschelling en
Zuid Limburg, Zeeuws Vlaanderen, langs de Holland
se IJssel, in Waterland, Amersfoort en de molens van
Kinderdijk. De typografische verzorging met ver
schillende kleurbanen is wel nadrukkelijk maar niet
altijd raak getroffen, de plaatjes doen het als afwisse
ling van de gebruikelijke foto's wel aardig en de tekst
babbelt over bezienswaardigheden, historische anec-
doten en actualiteiten in een ietwat breedvoerige
journalistieke trant. Als dit boekje echter de uitwerking
heeft dat het zijn lezers er toe brengt op de fiets door
ons eigen land te trekken heeft het zijn bestaansreden
ten volle bewezen.
In de Oud-Leiden-serie verscheen bij Sijthoff's Uit
gevers Mij een deeltje over- .Noordwijks Volksleven. De
commissie voor volkskunde van de vereniging „Oud-
Leiden" zette hiermee de reeks uitgaven over de ge
schiedenis, oudheidkunde en volkskunde van Leiden
en Rijnland voort. Eerder verschenen al „Katwijks
Volksleven" „Poldernamen in Rijnland", en „Leids
Volksleven". Verschillende auteurs leverden een bij
drage, waarvan het hoofdstuk „Visserswoningen,
rederijen en boerenhuizen in Noordwijk aan Zee"
door R. C. Hekker de lezers van Heemschut waar
schijnlijk het meest zal boeien. Nog altijd heeft de
bekende badplaats van hotels, pensions en villa's de
zichtbare sporen bewaard van het vroegere vissersdorp.
Dit hoofdstuk eindigt aldus „Hoewel Noordwijk-binnen
fraaiere voorbeelden van burger-, boeren- en-kerkelijke
architectuur bezit dan-het zeedorp, moet men hieruit
niet afleiden dat de weinige oude bouwsels aan de
Hoofdstraat en in de Noordbuurt het behoud niet
waard zouden zijn. Laat men bij het opstellen van een
plan tot sanering bedenken dat dit woord: gezond
maken betekent en niet: uit de weg ruimen. De weinige
maar aantrekkelijke resten van het verleden kunnen
na herstel de ontwerpers van de nieuwbouw van de
dorre paden afbrengen". Deze woorden zijn ons
uiteraard uit het hart gegrepen. Ook verder bevat deze
uitgave tal van belangwekkende bijdragen; over de
klederdracht, het vroegere visserijbedrijf, de in Noord
wijk-binnen nog altijd beoefende kruidenteelt, de
Noordwijkse schutspatroon St. Jeroen en dan uiteraard
over folkloristische bijzonderheden.
'Een dergelijk boek zou toch eigenlijk in elk huis in
Noordwijk waar een boekenkast is, aanwezig moeten
zijn. De prijs kan geen bezwaar zijn; deze bedraagt
f4,85. G. B.
