respect voor de schoonheid
51
Zonder de affiche plakkerij zou dit schuurtje bij Midden Beemster nie
mand hinderen. Foto: PhWessels, Schellingwoude
Een fraai oud huis te Noordeloos, Alblasserwaard, waarvan het uiterlijk
door reclame wordt bedorven. Foto: C. Slobbe, Rotterdam
met de strijd tegen de ontsierende reclame. Mede aan
de activiteit van onze voorgangers is het te danken dat
Nederland in dit opzicht geen al te slecht figuur slaat.
De vele vierkante meters grote borden die als mis
plaatste stukjes schutting in de velden staan en de
reizigers met een hamerende herhaling de naam van
een bepaald produkt in het hoofd prenten, zijn in vele
landen een gebruikelijke „randversiering" van de
wegen. Dat het hier niet zó erg is danken wij aan vele
provinciale en gemeentelijke verordeningen. In 1912
werd in Noordholland al bepaald dat het, behoudens
ontheffing, de gebruiker van een onroerend goed ver
boden was daarop te hebben muren of borden of andere
voorwerpen dienende tot reclame. Deze verordening,
weldra door andere provincies nagevolgd, gold aan
vankelijk niet voor produkten die werden vervaardigd
of verhandeld op dit onroerend goed, en was beperkt
tot het landelijke gebied.
'De gemeentebesturen moesten ervoor zorgen dat de
reclame in de bebouwde kom binnen zekere grenzen
bleef. Allengs is het stelsel van verordeningen ver
anderd en aangepast, maar desondanks moet er telkens
opnieuw gewezen worden op nieuwe voorbeelden van
storende en opzichtige reclame. Zodra de waakzaam
heid even verslapt begint de narigheid opnieuw. Die
waakzaamheid is niet een zaak van de controlerende
ambtenaren alleen. Als het gevoel voor de sfeer en de
kleur van een landschap of een stadsbeeld dat door de
reclame-excessen wordt aangetast, niet in brede kringen
leeft, verliest ook de scherpste verbodsbepaling zijn uit
werking.-Het grote gevaar is immers dat het publiek
afgestompt wordt door de luidruchtige opdringerigheid
en het storende niet meer ziet omdat men onverschillig
is geworden voor de harmonie en de schoonheid. Het
was daarom een uitstekende gedachte van de Neder
landse Jeugdherberg Centrale om dit onderwerp te
kiezen voor een fotowedstrijd. Vele jeugdige vakantie
gangers hebben op hun trektochten het vorige jaar de
velden afgespeurd naar misdrijven der reclame en
hebben daardoor hun oog gescherpt voor de schoon
heid van het landschap. Enkele bekroonde foto's
worden hierboven gereproduceerd.
Het volplakken van schuren e.d. met affiches is echter
maar een enkel aspect van het vraagstuk der welvoeg
lij kheidsgrenzen die ook het reclamebedrijf in acht
dient te nemen. Uiteindelijk gaat het erom dat wij in
Europa geestelijk nog niet zo volledig zijn uitgedroogd
dat wij de omzetcijfers als de enige c.q. de hoogste maat
staf erkennen. Zeker zijn er altijd en overal lieden
geweest voor wie het gewin boven alles ging. De vrek is
een klassieke figuur maar geen heldenrol; hij is of
verachtelijk of een door zijn hartstocht verblinde
stakker. De keiharde zakenman die uit elke zwakheid
van zijn medemensen voordeel weet te slaan neemt
tegenwoordig de plaats in van de woekeraar uit vroeger
tijden. Het schijnt echter dat hij inplaats van weerzin
allengs bewondering gaat wekken. Men kent hem in
allerlei gedaanten: de „revolverjournalist", voor wie
geen respect bestaat jegens de persoonlijkste gevoelens
van vreugde of verdriet van anderen als hij op jacht is
naar sensationele kopy is er één van, de reclameman die
zich door niets laat weerhouden om een „stunt" te
organiseren is een andere. Hij voelt het als een be
lemmering van zijn vrijheid als hij ergens een kans op
succes moet laten schieten terwille van een „ouder
wets" idee van respect voor de onrendabele waarden
van de geest. Hij zal altijd proberen die vage grenzen
te negeren en dus te overschrijden, als het op de ene
