Heemschuts leden presenteren
m
De Vereniging Stad en Lande
van Schouwen-Duiveland
""P
64
Het waren de heemschutters van Schouwen-Duiveland
die in 1938 gevoelden de machteloosheid van hun in
dividuele strijd tegen een zonder opzet bedreven
vandalisme.
Die weinigen werden zich bewust van het feit dat, in
dien zij meerdere minnaars van het waardevolle
architektonische bezit hetwelk in hun stad en op het
eiland nog voorkwam bijeen konden krijgen, gezamen
lijk meer afbraak voorkomen zou kunnen worden.
Een comité werd gevormd bestaande uit de H.H. dr.
J. J. Westendorp Boerma, P. van Beveren, mr. W. van
Nieuwenhuijsen en P. B. van 't Veer, gesteund door
enige tientallen personen, die allen overtuigd waren
dat gebundelde krachten meer weerstand zouden
kunnen bieden tegen de alom optredende vernieuwin
gen, welke echter geen verbeteringen van de bestaande
toestand inhielden.
Daartoe kwam men bijeen op 27 februari 1939 en werd
bovengenoemde vereniging opgericht door de 28 aan
wezige personen.
Juist omdat tijdens die oprichting een schoon bouw-
fragment in Zieriksee werd bedreigd (het Mossel
poortje in Dordtse stijl) was het een geschikt ogenblik
om de liefhebbers van oud-stedeschoon te overtuigen
van de noodzakelijkheid van het bestaan van zulk een
vereniging. Toch is dat poortje gevallen.
Het doel was niet alleen om datgene wat op bouw
kundig en landschappelijk schoon van waarde was te
behouden, maar meer nog om bij de eiland bevolking
meer waardering daarvoor aan te kweken.
Daardoor zouden de kansen op verdwijning van be
staande schoonheid toch minstens verminderen.
Om verzekerd te wezen dat zo weinig mogelijk het
Bestuur zou ontgaan werden bestuursleden gekozen
die hun woonplaatsen hadden in de stad en op de
dorpen van het eiland. Zij zouden als heemschutters
wacht houden in de gehele streek. De naam van de
vereniging, hoe simpel ook uitgedrukt, omvatte het
gehele eiland Schouwen-Duiveland.
Belangrijk werd hoe de leden voor te lichten omtrent
het vele bouwkundig en landschappelijk schoon dat
Toren van het Stadhuis te 'ieriksee
nog op het eiland aanwezig was en hen op te wekken
mede te werken om dat te behouden.
In lezingen, die werden georganiseerd, is getracht hen
dit bij te brengen. Uitgebreide verslagen daarvan
werden in de plaatselijke pers geplaatst en de eiland
bevolking in haar geheel opgewekt om deze pogingen
te ondersteunen.
Het ledental groeide dan ook gestadig tot een kleine
drie honderd aangeslotenen, maar schijnt helaas, daar
mede haar maximale hoogte te hebben bereikt. Sinds
vele jaren schommelt het aantal daaromheen. Toch
bleek het noodzakelijk dat het bestuur meer leiding
moest geven. Daartoe werd in 1946 een vergadering
gehouden buiten Zieriksee en daaraan verbonden een
excursie. Brouwershaven werd daarvoor uitgekozen.
Vergaderd werd in het prachtige stadhuis en een ex
cursie gehouden in de in verval zijnde, maar niettemin
wonderschone Sint Nicolaaskerk. Door een kundige
uiteenzetting werd meer liefde gewekt voor de oude
bouwwerken waardoor men ging beseffen de grote
