i
storende nieuwe panden is; ook in de 19de eeuw
is de traditie in Harlingen nog sterk geweest, ge
tuige de talrijke gevels met rechte kroonlijst en
schilddak, bekroond door een schoorsteen met het
voor Harlingen zo karakteristieke schoorsteen
bord, die het uitstekend doen in het stadsbeeld.
Verwonderlijk is bovendien hoe groot het aantal
oude woonhuizen nog is, en hoe sterk juist zij nog
het stadsbeeld bepalen. Harlingen heeft trouwens
weinig „grote monumenten": het stadhuis, uit
de 18de eeuw met zijn sierlijke Renaissance-
torentje beslaat een langgerekt, vrij bescheiden
terrein; de Ned. Herv. Grote Kerk is een statig,
en in zijn soberheid zeer fraai gebouw uit 1775
dat wordt toegeschreven aan Jacob Otten Husly,
het verving de oude St. Michaëls „Dom", waar
van alleen de toren, die uit de 12de eeuw dateren
kan, bewaard bleef.
Het Magazijn van de Admiraliteit tenslotte, ver
minkt om als H.B.S. te dienen, later gebruikt
als opslag van kunstmest, is in zijn verknoeide en
onderkomen staat nog steeds een indrukwekkend
monument langs de Zuiderhaven. Helaas zal het
moeten verdwijnen voor een bejaardenhuis.
De opbloei die Harlingen thans doormaakt brengt
gevaren met zich: vestiging van moderne bedrijfs
gebouwen in de binnenstad, onoordeelkundige
vernieuwing, afbraak voor sanering
zonder dat herstel overwogen is.
Gelukkig is dat gevaar tijdig onder
kend; de nog niet lang geleden
opgerichte vereniging „Oud-Har-
lingen" wil gaan ijveren voor het
behoud van het stadsschoon, voor
herstel, en waar nodig voor ver
nieuwing met begrip voor het ka
rakter en de atmosfeer.
Het was een gelukkige gedachte te
beginnen met een inventarisatie van
dit stadsschoon. De vereniging heeft
zich daartoe gewend tot de Corri-
missie Stad en Dorp in Friesland
en in samenwerking met haar een
inventarisatie opgemaakt, die in
kaart is gebracht; een fragment daarvan is bij dit
artikel afgebeeld. Drie categorieën zijn daarbij
onderscheiden, die wel voor zichzelf zullen spre
ken. Wat de laatste, betreft: hier zijn de ge
bouwen strikt naar hun ligging beoordeeld. Een
eenvoudig 19de eeuws huis dat voorkomt in een
reeks fraaie oude bebouwing en zich daarin goed
voegt, is opgenomen; een vrijwel identiek huis,
dat in een banale en reeds ontsierde straatwand
staat, niet: het heeft geen invloed meer op de
harmonie van het stadsbeeld.
Daarnaast zijn in deze categorie ook opgenomen
9
Aan de Grote Brede Plaats staat één van de vele bekoorlijke
Renaissance-gevels van Harlingen.
Foto Tr. T). A. Arkenbout
De Kleine Brede Plaats. Slechts één pand past
niet in het zuivere ritme der gevels, doch kan
met weinig moeite tot de orde geroepen worden.
Fofco Tr. D. A. Arkenbout
