het belangrijkste deel van de buitenplaatsen. De Aan de romantische ligging van deze koepel doet
tuinen waren voor een groot deel gevuld met pot- zijn betrekkelijke jeugd echter geen schade. Oudc-
planten, die 's winters in de oranjerieën werden re, echt 18de-ecuwsc koepels zijn er echter nog
bewaard. voldoende, zoals bij de buitens Vegtoever in Maars
in het midden der 18de eeuw veranderde het aspect sen, Vegtlust in Nieuwersluis, Beeken-Hoff te Loe-
van de Vechtstreek toen de „natuurlijke" parkstijl nen, en vooral die van Vreedcnhoff. Veel buitens
definitief als aanlegprincipe werd aangenomen, maakten plaats voor boerderijen en tuiderijen,
Stuk voor stuk werden de buitenplaatsen naar de waarbij vaak alleen de bijgebouwen cn grotere
nieuwe trant gewijzigd. Ook de verdeling tussen vijvers gespaard bleven.
tuin cn park verviel; beide groeiden op tot „een Bij Gunterstein is van het park weinig meer over.
schilderachtig geheel". Deze natuurlijke parkstijl De echte oude vorm der buitens ging veelal ver
werd zeer gewaardeerd door de tijdgenoten. Men loren. Het kasteel Nijcnrodc is een der uitzonde
kan niet zeggen, dat door de opkomst van de park- ringen. Dit is met zijn omgeving vrijwel in de oude
stijl de kleigebieden van ons land als vacantieoord vorm gerestaureerd.
aanstonds vergeten werden; wel echter, dat zij door Wanneer, ondanks haveloosheid en verwaarlozing,
het veranderen van de belangstelling werden terug- ondanks dc 19de-eeuwse wijzigingen cn 20ste-
geschoven naar een minder prominente plaats dan eeuwse bouw met kleine landhuisjes, toch dc Vecht
zij eens ingenomen hadden. Het verschuiven van de een schone, heerlijke stroom is gebleven, met
belangstelling is een van de voornaamste factoren prachtige buitenverblijven, waar wij dc staatsie-
geweest, die de achteruitgang van de Vechtstreek jachten ons zonder enige moeite bij kunnen voor
ten gevolge hadden. De trek naar buiten, op het stellen, dan pleit dat wel zeer sterk voor dc wijze,
einde der 18de eeuw reeds sterk geremd, werd nu waarop onze vaderen hun zomerverblijven kozen
verdeeld over dc zand- en kleigronden met het en voor de kunde cn de kunst van de „ervarene cn
zwaartepunt op de eerste. Zo kwam het, dat voor alombefaamde architecten cn meesters van plan-
vclc buitenplaatsen op de klei geen interesse meer tagien".
gevonden werd, met als gevolg verwaarlozing en Laten wij besluiten met wat Dr. R. van Luttcrvclt,
sloping. Gelukkig echter was het aantal buiten- aan wiens boek „Dc buitenplaatsen aan dc Vecht",
plaatsen aan de Vecht zo talrijk, dat er ondanks wij veel voor dit artikel ontleenden, schreef in dc
sloping, nog series oude buitenhuizen met parken catalogus van de een tiental jaren geleden ge-
van zeer verschillende grootte zijn overgebleven, houden tentoonstelling „Amstcl, Vecht cn Zaan"
vooral in de omgeving van Loenen, Breukelen en ongeveer met dc volgende woorden. Wat betekent
Maarsscn. Het heeft geen zin lange
rijen namen te noemen, een goed
overzicht is samengesteld door Nif-
tarlake cn Vreemdelingenverkeer
in de gids voor dc Vecht. Enkele
der fraaiste en meest merkwaar
dige mogen hierna genoemd wor
den. Daar is dan in de eerste plaats
Rupelmondcaan de Westzijde van
dc rivier tussen Breukelen en Nieu
wersluis met een fraaie aanleg
steiger cn een vorstelijk uitzicht
over het water. Het park is klein,
slechts een vrij smalle strook langs
dc weg.
Veel groter is het terrein behoren
de bij Over Holland, waar Lin-
nacus enige tijd verblijf hield. Het
is nu het eigendom van natuur
monumenten. Bij het statige huis
treffen wij aan de Vecht een
koepel aan, zoals bijna elke Hol
lander buiten er een had. Hij is
niet ZO oud, hoogstens 150 jaar. Dc oranjerie van Hertevcld
49
