Wat ons thans nog rest, is met een enkel woord be
schreven.
De Oosterhof bij Rijssen, is een vrij wijdlopig ge
bouw, niet bijzonder interessant, waarvan de hui
dige vorm in hoofdzaak teruggaat op een achttien
de eeuwsc verbouwing Het Westerflier dateert uit
1729, en is in de negentiende eeuw gemoderniseerd;
het is een eenvoudig rechthoekig gebouw met zand
stenen middenpartij en een modern koepeltorentje
(Ten Zuid Westen van Diepenheim).
Het Wegdam dateert uit 1758; het is een zeer strak
en sober huis, dat sterke herinneringen oproept aan
de eenvoudige grote grachtenhuizen uit de periode.
Een even eenvoudig huis vormt Herinckhave bij de
buurtschap Fleringen Gem Tubbergen. Een com
plex van woonhuis en bouwhuizen uit de achttien
de en negentiende eeuw, van schilderachtige vorm
en aantrekkelijk gelegen.
Van de Eeshof, of huis van Eschede, eveneens in
de Gemeente Tubbergen, is het hoofdgebouw,
(L-vormig), van 1719, dat oorspronkelijk maar één
verdieping hoog was, in de negentiende eeuw ver
hoogd; van Everloo, in de gemeente Weerselo rest
een bouwhuis, terwijl het vermoedelijk
achttiende eeuwse huis Heeckeren of huis
te Goor, door een bepleistering in de
negentiende eeuw alle aantrekkelijkheid
verloor.
Het is slechts een bescheiden rest van het vele
schoons dat Twente gesierd heeft, wat hier aan
ons voorbij trok Een rest niettemin, die door ar
chitectuur, door historische hei inneringen en door
aanleg met park en geboomte nog steeds op on
schatbare wijze bijdraagt tot de verlevendiging
van het Twentse landschap
Ar c h. J. J a n s
KERKBOUWKUNST IN TWENTE
Als oud cultuurgebied aansluitend aan het oude
cultuurgebied Westfalen, is Twente in het bezit
van mooie voorbeelden van oude kerkelijke bouw
kunst.
Dc kerken van Oldenzaal, Ootmarsum, Delden,
Bome, Diepenheim, Hellendoorn, Weerselo, Haaks
bergen en Rijssen, zijn de nog bestaande getuigen
van een kerkelijke bouwkunst, die zeer zeker de
moeite waard is gekend te worden
Deze bouwwerken mogen onderling stijlverschillen
vertonen, toch hebben ze alle iets gemeen.
Om te beginnen een zekere zwaarte, wat vooral tot
uitdrukking komt in de torens
De toren van Oldenzaal b v. is een van de zwaarste
en machtigste torens niet alleen van Twente, maar
van ons gehele land.
Helaas is de toren van de kerk te Ootmarsum een
kleine eeuw geleden wegens vermeende bouwval
ligheid gesloopt Ook deze toren onderscheidde
zich door een kloek zware vorm
Zien wij de., toren van Delden, dan worden wij we
derom getroffen door het zware in dit gedrongen
silhouet.
Zelfs de toren van het Gothieke kerkje van Borne,
wat in zijn geheel een bijna on-Twentse elegantie
vertoont, valt toch weer op door de robuste vorm
geving van de torenromp, waartegen, uit het Wes
ten gezien, de kerk te klein lijkt
Gelukkig is de torenspits van Borne zeer fraai ge-
proportionneerd en weer elegant op de zware toren
voet gezet
Zwaar is ook de mooie baksteentoren van Hellen
doorn, met zijn typische lage torenspits Eigenlijk
is het geen spits, want zij vertoont een kort nokje
Iets minder omvangrijk zijn dan weer de baksteen
torens van Den Ham en Markelo, beide eenvoudi
ge en toch voor het dorpssilhouet zeer belangrijke
torens, geplaatst tegen onbelangrijke kerken Ook
Rijssen heeft zich verheugd in een zware Romaanse
toren, maar door instorting verdween deze volledig.
32
Stiftskerkje Weerselo. foto J. fans
