gotiek zoals die zich had ontwikkeld aan de Rijn
beneden Xanten. Eigenaardig is de plaats van de
forse laatgotische toren voor de zuiderzijbeuk en
naast het westelijke portaal van het middenschip
Ongetwijfeld heeft men in de 15de eeuw nog de illu
sie gehad een stel van twee torens te bouwen om
daarmee de voornaamheid van de kapittelkerk tot
uiting te brengen. Vergroting van
de Mariakerk en gebrek aan mid
delen zullen oorzaak zijn geweest,
dat men zich tot een enkele toren
heeft moeten beperken Het is
meer dan waarschijnlijk, dat het
in de bedoeling heeft gelegen de
torenromp te dekken met een zeer
slanke achtkante spits volgens Ne-
der-Rijnse gewoonte. Tot het be
gin van de 17de eeuw droeg de
romp echter niet dan een zeer
stompe vierkante spits, die men
als een voorlopige bekapping zal
hebben beschouwd. In 1612 werd
die vervangen door het open koe
pel-achtkant naar ontwerp van
Hendrick de Keyser, dat bijzonder
geslaagd van vorm en verhou
dingen mag worden genoemd.
Tussen 1905 en 1926 onderging
de St. Lebuinuskerk een uitwen
dige restauratie. Sinds 1927 wordt
er aan het inwendige gewerkt.
Muren en pijlers zijn voor een
groot deel van de bepleistering
ontdaan. Op de gewelven en hier
en daar op het muurwerk zijn
schilderingen, decoratief en figu-
raal, aan het licht gekomenDoor
het zichtbaar worden van het con
structiemateriaal zijn de verande
ringen die het gebouw heeft on
dergaan veel duidelijker af te lezen
dan toen alles nog onder pleister
en witsel verborgen was Het is
echter volstrekt on-middeleeuws
het bouwmateriaal aldus inwen
dig onbedekt te tonen Ter plaatse
van wandschilderingen heeft men
dan ook de bepleistering moeten
handhaven.
De Mariakerk, nu als militair ma
gazijn in gebruik, is na de Hervor
ming half gesloopt De noorderzij
beuk verdween geheel en al, het
middenschip verloor zijn boven
bouw en werd een schilderachtige
binnenplaats, de Sacramentskapel
op de N W.-hoek werd tot woning ingericht, de
Zuiderzijbeuk tot magazijn. Wat er staat dagtekent
alles uit de 15de eeuw. De zuiderzijbeuk vertoont
dezelfde rijke vormen als de i5de-eeuwse delen van
de Grote Kerk, maar onvervalst door restauratie
en daardoor van een bijzondere bekoring.
Van grote betekenis voor het silhouet van de stad
38
De Manakerk en de voet van de toren der Lebuinuskerk.
LEöUINUSkTEBI^ te
DEVENTER in de 11E EEUV/