NOG EENS
HET KASTEEL VAN DE KAAP DE GOEDE HOOP
Het Bestuur van de Stichting Menno van Coehoorn
schrijft ons: „In de vergadering van ons Dagelijks
Bestuur is de wenselijkheid naar voren gekomen,
om enige opmerkingen te Uwer kennis te brengen
naar aanleiding van het overigens interessante en
mooi geïllustreerde artikel van de Heer Fred. Oud
schans Dentz over „Het Kasteel van de Kaap de
Goede Hoop".
In het belang van een juiste geschiedschrijving van
dat zg. Kasteel, in feite een militair verdedigings
werk of fort, delen wij U het volgende mede
ie. Het door Jan van Riebeeck in 1652, dadelijk
na zijn aankomst aan de Kaap aangelegde, vesting
werk was een kleine aarden schans of fort van regel
matige vierhoekige vorm met bastions op de 4
hoeken, dus geen „vijfpuntige ster", zoals in het
artikel wordt vermeld, (zie hiervoor o.a. Dr. E. C.
Godée Molsbergen, Jan van Riebeeck en zijn tijd;
Patria-serie, Amst. 1937).
2e. Het in de jaren 16661679 gebouwde „Kas
teel" werd inderdaad als een regelmatige vijfhoek
uitgevoerd; de wallen werden met steen bekleed
en dat nieuwe fort was meer dan tweemaal zo
grootals het oude, nl. met circa 40 Rijnlandse
roeden a 3.77 m afstand van de bastionspunten,
tegen 13 roeden bij het oude fort. Dat de bastions
van het Kasteel naar het systeem van Vauban
zouden zijn geconstrueerd, achten wij niet waar
schijnlijk. Aan de hand van de oude vestingteke
ningen, in het Algemeen Rijksarchief aanwezig,
menen wij te moeten vaststellen dat, zowel voor
het oude vierkante fort van 1652, als voor het nog
bestaande vijfhoekige van iets latere tijd, het Oud-
Nederlandse stelsel van vestingbouw is toegepast,
hetwelk vooral door Marolois en Freitag (1615
1630) is beschreven. Dit toch is o.a. gekenmerkt
door bastions met rechtlijnige flanken en het ont
breken van de, later door Vauban en Coehoorn
ingevoerde, binnenwaarts gebogen flanken en oril-
lons op de hoeken der bastions.
Waarschijnlijk heeft de schrijver de vermelding van
Vauban's systeem ontleend aan het werk van Eric
A. Walker, A History of South Africa, die op blz.
46 een zekere ingenieur Pieter Dombar als de ont
werper van het Kasteel in 1665 noemt. In dat jaar
was Vauban echter nog niet met de stelselmatige
verbetering der Franse vestingen belast en ook nog
niet zo bekend als vestingbouwkundige, (zie P.
Lazard, Vauban, blz. 121 en 141).
3e. De eerste-steenlegging door Van Riebeeck op
2 Januari 1666 moet op een vergissing berusten.
Van Riebeeck was nl. reeds in 1662 vertrokken en
vervangen door Zacharias Wagenaer, die dan ook
door Walker als „steenlegger" wordt genoemd.
Blijkens het vorenstaande moet dus het Kasteel van
Kaapstad worden beschouwd ais een, naar de be
ginselen van de Oud-Nederlandse vestingbouw
kunst ontworpen en gebouwd fort en ook daarom
zullen wij het op prijs stellen, als Uw Redactie aan
onze opmerkingen in het eerstvolgende nummer
van Uw blad een plaats zou willen verlenen."
Moot redactie.
Inmiddels bericht ons de schrijver, de heer Oud
schans Dentz uit Kaapstad, dat hij zich verschreef
en niet Jan van Riebeeck maar Zach. Wagenaar
bedoelde.
NIEUWE LEDEN
28
Als buitengewoon lid. traden toe: Gebr. Fransen, Baarn - V. J.
Polman, Arch. B.N.A., Hoorn - J. R. Eysink Smeets, Voor
schoten - J. E. Minkenhof, Amsterdam - Fam. H. Feenstra,
Midwolde-B. F. Enschedé, Heemstede - Mr. G. J. H. Kuyk,
Notaris, Geldermalsen - C. Cremers, Loenen a/d Vecht -
Mej. E. J. van Schouwen, Amsterdam - A. Kuyper, Oegst-
geest Q,. W. A. Bleys, Leiden N. W. Bregman, Amster
dam - Mr. A. J. Guépin, Eindhoven - Dr. R. F. P. de Beau
fort, Huis ter Heide - Ir. Rolf van Hasselt, Voorst - E. Haan
tjes, Leeuwarden - Mevrouw G. Eriks-Meijer, Bergen N.H. -
Dr. W. J. Formsma, Groningen - Gen. Maj. H. Koot,
's-Gravenhage - Mr. Ph. A. J. Mees, Rotterdam - C.
van Holst, Amsterdam - J. Jens, Gorinchem - Ir. G. J.
Braat, 's-Gravenhage - Mr. G. H. A. Grosheide, Amsterdam
- Prof. Dr. K. R. Gallas, Amsterdam - Mej. W. A. H. Crol,
Rotterdam - M. W. de Wit, 's-Gravenhage.
Als gewoon lid traden toeDe Nederlandsche Bank, afd. Archief,
Amsterdam - De Stichting van Heemkunde en Heemschut
in het Land van Sittard „Jacob Kritzraedt", Sittard - Fede
ratie van Friesche Musea en Oudheidkamers, p/a H. Hal-
bertsma, Amersfoort - Gemeentebestuur van Alfen a/d Rijn.
Als donateur trad toe: Gemeentebestuur van Leeuwarden.
