MOET DE
HOFJESHOF
UITSTERVEN?
86
Waat de geest van vernieuwing
nog geen toegang vond
foto Gvd Maik
De Hofjes verheugen zich meer en meer in de publieke
belangstelling. Dat is eigenlijk jammer. Want een
hofje behoort rust te ademen en, alle deviezen ten
spijt, heeft sight-seeing maar eembetrekkelijke waarde
voor deze wonderlijke rustpunten temidden van het
stadsrumoer. Want het is nu eenmaal zo dat alle
dingen, die de algemene aandacht gaan trekken,
onvermijdelijk min of meer in een nivelleringsproces
worden opgenomen. Men zou zeggen dat de hofjes,
hun schoonheid en karakteristieke eigenaardigheden
voldoende zouden zijn vastgelegd in hun eigen regle
menten, in de tegenwoordige monumentenwetten en
verdrdeningen. Voorzover dit het belangrijkste ge
deelte aangaat, de huisjes zelf, de regentenkamers, de
eventuele poorten en poortgebouwen is dit ook zeker
zo. Maar dat is niet voldoende. Want nu de belang
stelling voor de hofjes zich toespitst, ziet men hoe de
bestuurders, o zeer zeker te goeder trouw en met de
allerbeste bedoelingen, zich gaan inspannen om hun
hofjes mooi te maken, mooier en vooral netter. Als
de scheuren in de muren zijn hetsteld en de deuren en
kozijnen opnieuw geverfd, als de bekoorlijke witte
muren helder zijn gewit, dan gaan het oog en de
gedachte naar de hofjestuin. En dan begint de ellende.
Want de hofjestuin die is vogelvrij. En juist de
hofjestuin vormt een onverbrekelijketwee-eenheid
met het bouwwerk er om heen. De hofjestuin is een
levend onderdeel van het hof zelf, het is het hart,
waarop zich alle gevels en alle blikken uit die gevels
concentreren. Wanneer we een hofje betreden voelen
we de sfeer van rust en eenvoud en harmonie". Want
bij de bouw ging het alleen maar om een eenvoudige
logische gevelindeling en alle huisjes moesten gelijk
zijn. En uiterlijk vertoon was er, tenzij een enkele maal
aan de buitenpoort, niet bij nodig. En de tijd deed de
rest om het beeld te volmaken. En die hofjes-hof?
Wel, die groeide tot een rijkdom van planten en
bloemen in de meest verscheidene soorten en variëtei
ten. Hier werd gekweekt en verzorgd,' bewaard zowel
als vernieuwd.
Een bleekje in het midden, meestal 'om de pomp, en
daaromheen, langs de huisjes, de planten en bloemen
in de weelderigste overvloed. Iedere bewoner had zijn
eigen stukje grond. En gaf daaraan veel van zijn liefde
en vlijt en vooral van zijn geduld. Een heel bedrijf van
spitten, mesten, zaaien en uitplanten en ruilen van
plantjes en stekken. En het resultaat: een weelde, het
hele jaar door, van de mooiste bloemen, die men zich
denken kan. Niet de kleurenweelde van de vooral
op decoratief effect berekende moderne border, maar
de kleur en karaktermengeling van Hollands meest
geliefde planten. Fuchsia's, dansende rokjes, witte,
rode; dahlia's, gele, oranje, paarse, grillige cactus
dahlia's en grappige ouderwetse kleurige pompons;
gebroken hartjes en reseda en geurende heliotropen;
violen en O.I.kers, chrysanthen, lelies, pioenen en
