68
HEEMSCHUT
BOEK EN TIJDSCHRIFT
Zelandia Illustrata. Het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen bezit een
belangrijke prentverzameling, een historisch-topografischen atlas, die een „schat
kamer van wetenswaardigheden" voor Zeeland omvat, zooals een vroegere
beheerder dezer verzameling het uitdrukte. De verzameling omvat kaarten, topo
grafische afbeeldingen, benevens afbeeldingen op het gebied van zeden en gewoonten
en portretten.
De ijverige beheerder der verzameling Dr. W. S. UNGER te Middelburg verzorgde
eenige jaren geleden het eerste deel van den catalogus, de kaarten en plattegronden.
Hieruit blijkt dat de geteekende kaarten in vroeger jaren zijn ondergebracht in
het Rijksarchief van Zeeland, en hoewel in Middelburg gebleven niet meer
in de verzameling aanwezig zijn. Van deze kaarten, opgenomen in de verzameling
van het Rijksarchief was reeds een inventaris, zoodat de schrijver deze stukken
niet nog eens vermeld heeft. Van de overige bladen, de gedrukte kaarten en
plattegronden werd een goede en vakkundige beschrijving gemaakt, niet alleen een
inventaris van het bezit, doch met zoodanige beschrijving en mededeelingen dat
dit voor den gebruiker en deskundige juist voldoende is. Dit eerste deel omvat alle
kaarten van Zeeland, van de eilanden, van de steden en dorpen, een schoone
historische collectie, want uit slechts weinig stukken is zoo goed de geschiedenis
af te lezen als uit de plattegronden.
De verschijning van het tweede deel, evenals het eerste bij ALTORFFER te Mid
delburg, gaf ons aanleiding ook van het eerste iets mede te deelen. Het tweede,
nu juist uitgekomen boekwerk geeft de catalogische beschrijving van de topografische
teekeningen en prenten. Tijdschriftknipsels, prentkaarten en dergelijke zijn buiten
de beschrijving gelaten. Niettemin omvat dit deel ruim 2300 nummers van teeke
ningen of gravuren, litho's en dergelijke van het Zeeuwsche land, een kostelijk
bezit voor de studie der geschiedenis, voor de bouwgeschiedenis van een oud
bouwwerk die aan een restauratie behoort vooraf te gaan en voor vele andere
onderzoekingen. Het systeem van indeeling is als de Rijksmonumentenlijst, zoodat
ter zake kundigen niet lang behoeven te zoeken om in den catalogus den weg te
vinden. Een lijst achterin van teekenaars, graveurs, uitgevers benevens van de
plaatsnamen vergemakkelijkt het overzicht. Door dezen uitgebreiden catalogus is
de verzameling van het Zeeuwsch Genootschap nader gebracht tot het publiek.
Dr. UNGER heeft daarmede een goed werk gedaan.
Deze bespreking van Dr. UNGER's catalogus was in drukproef overgebleven van
het vorig nummer omdat er geen plaats voor was Wat is sedertdien veranderd.
Het oud archief van Middelburg is bij den brand van het raadhuis geheel teloor
gegaan. Van het gebouw van de Provinciale bibliotheek is alleen de voorgevel
overgebleven; van de boeken is zelfs geen zwart verkoold velletje papier te zien.
Van het Rijksarchief in de abdijgebouwen ging een deel verloren, waarbij de
bovengenoemde geteekende kaarten van Zeeland. Het gebouw en de verzameling van
het Zeeuwsch Genootschap, met de Zelandia Illustrata bleven gelukkig ongedeerd.
A. K.
