HEEMSCHUT
61
schacht en een latere spits, die tot schoonheid zijn gebracht. Dan moet deze tijd
dat ook kunnen. Van de Abdijgebouwen met de kloostergang en toebehooren is
veel gespaard gebleven. Het deel waar de woning van den Gouverneur in was
en waar het hotel was, zijn ledig gebrand. Doch het gedeelte daartusschen, waar
het Rijksarchief in was, bleef gespaard. Wel ging er een deel van dit archief
verloren, waarbij de geteekende kaarten van Zeeland, ten deele uit de collectie
van het Zeeuwsch Genootschap, daar „veilig" onder dak gebracht. Het gebouw
van dit Genootschap, eenige straten verder, bleef ongeschonden. Daarin is behalve
het museum, de prentverzameling Zelandia Illustrata. Als door een wonder bleef
het aardige huisje van den koster of conciërge, tusschen de verbrande Kloosterkerk
en een der Abdijgebouwen, dat dus in een gloed van vuur geweest moet zijn,
geheel ongeschonden gespaard. De juffrouw maakte haar verontschuldiging dat er
één glas-in-lood-ruitje in 'n raam stuk gestoten was, terwijl rondom de ledige
gaten in de geblakerde muren hun leed verkondigden. Dat geheele Abdijcomplex
moet te herstellen zijn. Doch men moet niet vragen wat het kost.
Aan de Lange Delft stond een majestueus gebouw, een woonhuis met hardste'enen
gevel in LOUIS XV-stijl, waarin de Provinciale Bibliotheek gevestigd was, een
schat van boeken bergende, de wetenschappelijke toevlucht voor 't Zeeuwsche
land. Van dit gebouw is alleen de voorgevel overgebleven. Verder is het ledig.
Van al de boeken is zelfs geen verkoold papiertje over. Dit huis is zoo gewenscht
weer op te bouwen en de gevel te herstellen. Dan krijgt men een nieuw gebouw
achter een ouden gevel, een wijze van restaureeren die te Amsterdam eenige keeren
tot stand is gebracht aan Gemeentegebouwen, een werkwijze die te ver gaat wanneer
het niet noodig is, doch waarmede men 't doet wanneer het niet anders' kan.
Verder zijn ten onder gegaan het zeldzame voorbeeld van-gothischen woonhuisbouw
met hoektorentjes aan de Lange Delft, het bekende gebouw St. Joris en tal van
andere merkwaardigheden in het' centrum van de stad.
Een tweede plek waar de brand hevig gewoed heeft is aan de haven waar de
eene oever Dwarskaai en de overkant Rotterdamsche kaai heet. Daar zijn ter
weerszijden kostelijke gevels en huizen teloor gegaan, benevens het geheele complex
der Oost-Indische Compagnie, de achttiende-eeuwsche voor- en achterbouw met
de tusschengelegen oudere binnenhoven.
Van de vele huizen willen wij slechts nadere aandacht wijden aan de eigendommen
der Vereeniging Hendrick de Keyser, omdat toch niet allen te noemen zijn en uit
beleefdheid tegenover de Vereeniging die van Amsterdam uit haar best deed om
de historische bouwkunst van Nederland te bewaren en die te Middelburg gevoelige
verliezen leed.
De Vereeniging Hendrick de Keyser bezat te Middelburg 4 huizen
Het huis aan de Gortstraat 30 bleef geheel ongeschonden. Geen ruitje stuk. Dit
is een echt Zeeuwsch huis uit ongeveer 1740. Middelburg heeft zijn rijken tijd
gehad in de 18e eeuw. Het huis heeft een hardsteenen gevel, van een vormgeving
die men LOUIS XV kan noemen, doch die een eigen Zeeuwsch karakter heeft.
Van dit huis is echter niet het belangrijkste de gevel, doch de kostelijke interieurs,
'ëen gang met prachtig stucwerk en een aantal kamers met marmeren schoorsteen
mantels, betimmeringen en plafonds, alles kostelijk bewerkt. Mede doordat dit huis
