HEEMSCHUT
77
De bescherming van het natuurschoon, lang geleden het moeilijkste punt, wordt
voor Heemschut steeds gemakkelijker, want als om strijd bemoeien zich er de
Provinciale „Landschappen" en Schoonheidscommissiën en Vereenigingen mede.
In Nederland zijn thans 300 buitenplaatsen en een oppervlak van 50.000 H.A.
onder bescherming; cijfers, waarmede Nederland voor den dag kan komen.
Spreken wij over natuurmonumenten, dan denken wij aan de Vereeniging, die dit
woord in haar vaandel voert en aan den Imbosch, die dit jaar verworven werd.
In Gaasterland sneuvelde het fraaie goed van Huize de Rijs en elders is menig
buitenhuis of kasteel in verval.
Oude bouwwerken, die vroeger veel bemoeienis gaven, worden steeds meer
plaatselijk behandeld. Te Maastricht dreigden te loor te gaan de oude Spelden
fabriek en de Réfugié van Meerssen. Te Monnikendam verleende Heemschut een
bijdrage voor de instandhouding van een fraaien gevel aan het Zuideinde.
Een merkwaardige toepassing van de Monumentenverordening bood Noordwijkerhout,
waar een beboscht duingedeelte tot monument werd verklaard met als gevolg dat
de eigenaar snel een gedeelte der boomen liet omzagen.
Aan tentoonstellingen was geen gebrek. De Commissie, die de Heemschutgedachte
tot de jeugd brengt, hield een tentoonstelling te Haarlem in het Frans Hals-
Museum, waar ook de Bond Heemschut een inzending deed, die nu weer naar
Den Haag gereisd is.
De B.N.A. zocht verbinding met den Bond Heemschut om gezamenlijk te komen
tot bestudeering en inventarisatie van oude landelijke bouwkunst; een Commissie werd
ingesteld, waarin voor Heemschut de Heeren KONING en GRATAMA zitting hebben.
De strijd werd aangebonden tegen de autobelten waar de overblijfselen van trouwe
makkers het landschap ontsieren.
De leelijkheid van de Kerkhoven heeft thans de aandacht van het Bestuur; er
begint hier en daar belangstelling te ontstaan, ook bij de steenhouwers
Ontsierende reclame is al een oud arbeidsveld. Het vraagstuk lijkt afgedaan, doch
duikt telkens weer op. Eerst de Verzekeringmaatschappijen, die ontdekten, dat men
in dorpskommen de schoonheid straffeloos bederven kén met leelijke borden en als
laatste nieuws de ledige verhuiswagens met reclameletters, ergens buiten den weg
in de weide.'
Het door brand verloren gaan van archieven deed samenwerking zoeken met een
belangstellende. De Rijksarchivaris in Den Boseh gaf in het Maandblad een publicatie
met een teekening voor een archiefbewaarplaats, ten voorbeeld aan Gemeentebesturen.
Bemoeiingen van velerlei aard scherpten de kennis van de Bestuursleden aan. We
noemen daarbijin 't Gooi de bebouwing, die dreigde te komen op de gronden
van Stad en Lande langs den lagen weg Bussum Hilversum; in Amsterdam de
nog steeds zwevende plannen voor een wolkenkrabber op de grens van de oude
en nieuwe stad, doch dicht bij 't Rijksmuseum; te Lochem een openluchttheater;
te Warmond waar een uitbreidingsplan voor de derde maal ter tafel kwam, al
maar weer met ongewenschte bebouwing aan den Oostkant; op Terschelling waar
een oud huisje behouden moet worden en ingericht tot plaatselijk museumte
