76
HEEMSCHUT
De Bestuurswerkzaamheden bewogen zich dit jaar in velerlei richting. Ten deele
waren het variatiën op het oude programma, ten deele geheel nieuwe onderwerpen.
De weg was alom en de Commissie „de Weg in het Landschap" had overvloed van werk.
Bij den weg behoort de brug. De aesthetisch minder geslaagde brug over den
Moerdijk deed het Bestuur aanraking zoeken met het Bruggenbureau van den
Rijkswaterstaat. Dit slaagde slechts matig. De groote bruggen worden beoordeeld
door den Bouwraad; getracht wordt thans daarin een landschapsarchitect te
verkrijgen, iemand die gevoel voor en kennis van het landschap heeft. Inmiddels gaat
de bouw van bruggen, groot en klein voort, ook vanwege de Provinciën en andere
Colleges. Men krijgt de berichten veelal als de zaak te ver is om erover te beginnen.
De Monumentenverordeningen, die in Nederland een Monumentenwet trachten te
vervangen, bieden eigenaardige moeilijkheden. Te Amsterdam, waar men lang
wachtte, juicht de een wanneer zijn huis op de lijst komt wegens de eervolle
onderscheiding en wegens de zekerheid dat ook na zijn aardsch bestaan zijn fraaie
gevel beschermd wordt, doch de ander wendt zich tot zijn advocaat, die spreekt
van gratis onteigening. Een merkwaardigheid, die nu komt wanneer men een
huis, dat op de lijst staat, verbouwen wil ontwikkelt zich zooals Uw Secretaris
5 jaar geleden 'voorspelde, dat dit gewoon zijn gang gaat onder toezicht van de
Schoonheidscommissie. Afbreken gaat niet meer, is althans nog niet voorgekomen.
Doch er zijn honderden fraaie Amsterdamsche gevels, die niet op de monumentenlijst
staan en die allerminst veilig zijn. Niettemin neemt allerwege de belangstelling toe,
feitelijk het eenige blijvende middel, dat altijd en alom werkt.
Met molens bemoeit Heemschut zich slechts zelden, omdat de Vereeniging „De
Hollandsche Molen" dit doet. Niettemin moet Heemschut wel eens meedoen,
wanneer er een bijdrage gegeven moet worden of er een offlcieele overdracht is.
Om een indruk te geven wat de Vereeniging „De Hollandsche Molen" doet en
bereikt, werd een lijst gepubliceerd, waaruit blijkt, dat alleen in de Provincie
Zuid-Holland in een tijdperk van 7 jaar 22 molens gered werden.
De strijd tegen het dempen van grachten blijft steeds aan de orde. Dit gaf het
Dagelijksch Bestuur aanleiding een deskundige in de vergadering van het Algemeen
Bestuur te noodigen om daar uiteen te zetten wat de oorzaken zijn van de ver
vuiling der grachten en wat daaraan te doen is. Ir. J. F. GROOTE, de Directeur
van Publieke Werken te Hilversum gaf menig Bestuurslid een nieuw gezichtspunt,
waarbij velen verbaasd waren te vernemen, dat de waterleiding veelal de oorzaak
is van de vervuiling der grachten, doordat met grooter waterverbruik de rioolstoffen
in de grachten komen. De opvolging is dan veelal: klachten van onwelriekendheid
met wenschen van verkeer, dan dempen en dan riolen maken. Te Schagen ging
een echt Hollandsche gracht dicht en werd tot wat elke gedempte gracht werd
een leelijke breede straat. De Mient en andere grachten uit Alkmaar's binnenstad,
de Bakenessergracht te Haarlem, een gracht te Makkum en een gracht in Gouda
en vele kleinere gevallen gaven het Bestuur veel werk.
Heemschut No. 4, 1933 en No. 1, 1935.
