DE „N.R.C." OVER NATUURBESCHERMING
94
HEEMSCHUT
In dit machtige, invloedrijke blad komt, niet in een hoekje weggestopt, maar onder
Nederland, aan het hoofd van Av. D. 28 November 1936, een artikel voor over
Dr. HENRI POLAK's jongste boek, „De zoom van het Gooi". Lof onthoudt het
artikel den schrijver niet. Er is veel licht in dit boek; het is sympathiek; het
verdient een eereplaats in onze boekenkast; ja men zou zoo gaarne willen, dat
hij volkomen zijn zin kreeg. Doch grooter in getale zijn de bezwaren. Dr. POLAK
is op den verkeerden weg; hij weet van uitscheiden noch transigeerengaat met
zijne wenschen ver buiten het bereik van het mogelijkehoudt eene machtelooze
philippica tegen de watersport van het Gooi; hij stelt niet tegenover elkaar ons
inwonertal in 1836 en 1936 en, vooral, hij vergeet, dat zelfs een oud man moet
leeren zich in het onvermijdelijke te schikken. Aldus lof en blaam. Wij weten niet
of de auteur antwoorden zal. Maar wel, dat niet alleen dit boek in het geding
is, maar onze gansche strijd voor natuur- en stadsschoonbescherming. En daarover
moet ons iets van het hart. Ziehier, na langjarige onverschilligheid, een nieuwe
geestdrift voor bescherming van verwaarloosde schoonheid van stad-en-land, voor
redding van het bedreigde. Niet met sentimenteele jammerklachten of nijdige polemiek,
maar met bezonnen, rustig overlegde daden, veel geldofïers voor aankoop van
natuurmonumenten en sierlijke gevels, veel geduld en rustelooze toewijding. Daar
tegenover veler doodsche onverschilligheid of kleineerende spot. Gevaarlijker nog
de ongunst der tijden, de was der bevolking, de werkverschaffing, het auto-verkeer.
In dien strijd voor immers kostelijk volksbezit doet een stuk als dit buitengemeen
kwaad. Het onderstreept die bezwaren, het onderschat die belangen en voedt dat
misverstand. Het zegt: „Wij moeten sloopen, wij moeten wegen bouwen, wij moeten
onze steden uitbreiden", en de natuurbeschermers en de heemschutters krijgen een
hak, omdat zij dat dwaselijk niet inzien. Zij doen dat wel degelijk, maar ijveren
voor sloopen alleen, waar dat wezenlijk onvermijdelijk is en tegen opruimen van
wat met liefde en overleg zeer goed gespaard had kunnen worden. Of ook:
„Nederland is 'er voor de menschen en niet voor de Vlaamsche gaaien en het
duin niet alleen voor de zilvermeeuwen en het legertje van Dr. THIJSSE". Dit
laatste is vooreerst eene ongepaste vinnigheid jegens den man, aan wien ons volk
zooveel te danken heeft, en wij verheugen ons, dat zijn legertje van den beginne
thans tot een leger geworden is. Maar dan, juist hij en de zijnen (en laat mij als
de eerste onder gelijken althans Mr. P. VAN TlENHOVEN noemen) prediken, tegen
zulke kinderachtigheden, dit van de daken: Stellig is het land allereerst voor de
menschen (schoon ook de dieren hunne rechten hebben), doch wij zijn het die
zorgen, dat zij er van kunnen blijven genieten door bescherming van de fauna
en flora, voor een goed deel immers de bron van dat genot; dat zij kunnen
blijven genieten van die natuurmonumenten, waarvan de verdwijning juist den
stedeling het meest van zijne zomerontspanning berooven zou. Naast die onschul
dige zilvermeeuwen blijft er, dunkt ons, nog genoeg plaats in de duinen voor de
menschen, maar dat duin ongerept bewaren (tegen storm en golfgeweld staat ieder
