HEEMSCHUT
13
EEN OUD-HOLLANDSCHE WINDMOLEN IN ZUID-AFRIKA
Van de vier provincies in de
Unie van Zuid-Afrika is de Kaap
provincie de eenige, welke bouw
werken uit de 17de, 18de en
eerste helft der 19de eeuw bezit.
De Kaapsche buitenplaatsen met
hun eigen Kaapschen stijl, door
de Afrikaners geliefd en door
vreemdelingen bewonderd, zijn er
nog in grooten getale en worden
met hun oude namen, welke aan
de voorvaderen uit Nederland en
Frankrijk herinneren, in eere ge
houden.
Wel verwonderlijk is het,' dat onze voorvaderen in het land van VAN RlEBEECK niet meer
molens hebben gebouwd, althans dat er uit de dagen der O. I. C. slechts EEN molen over
is, gelegen op de plaats „Welgelegen" in het district Mowbray, een deel van het fraaie
landgoed „Groote Schuur", de ambtelijke woonplaats van den Eersten Minister van de Unie
van Zuid-Afrika. Nu deze molen eerlang geheel hersteld in zijn ouden luister zal herrijzen,
willen wij haar geschiedenis hierbij nagaan.
De plaats „Welgelegen" ligt op de helling van den Duivelsberg, het deel van Tafelberg,
dat bij Rondebosch uitkomt. In 1676 werd de plaats toegekend aan GOTLIEB OPPERMAN
(dus 14 jaren na VAN RlEBEECKS komst aan Tafelbaai). Dat de naam „Welgelegen" goed
gekozen was, spreekt wel duidelijk uit de fraaie ligging en het uitzicht van de stoep over de
vlakte. Bijna honderd jaar later kocht JACOB VAN REENEN de plaats en zij bleef in het
bezit van zijn nakomelingen, totdat CECIL RHODES haar aankocht om het bij „Groote
Schuur" te voegen.
Wie was VAN REENEN? De stamvader van het Kaapsche geslacht JACOB was in 1721 uit
Memel, Oost Pruissen, in dienst van de O. I. Compagnie in het schip „Astrea" naar de
Kaap gekomen en trad op 1 Juli 1725 in het huwelijk met JOHANNA SlEKERMAN uit
Nederland afkomstig. Hij verliet toen den dienst der Compagnie om vrij te gaan boeren.
Zijn oudste zoon heette eveneens JACOB en diens zoon GYSBERT, op 7 November 1763
geboren, liet het woonhuis en den molen op „Welgelegen" bouwen, welke in 1796 was
voltooid, zooals duidelijk uit het ingesneden jaartal blijkt. Bij zijn overlijden ging de plaats
(met molen) bij testament over aan zijn schoonzoon SYBRANDT JACOBUS MOSTERT, die
voorspoedig boerde op zijn plaats met uitgebreide wijngaarden en groote graanlanden, waar
nu Mowbray en Rosebank gelegen zijn. Na hem werd GYSBERT MOSTERT de eigenaar,
die in 1872 in zijn 82ste jaar overleed. Zijn zoon GYSBERT VAN REENEN MOSTERT
verkocht „Welgelegen" aan CECIL RHODES. Deze maakte de bepaling dat zijn dochter
Mejuffrouw J. P. MOSTERT (die al 72 jaar is) ongestoord op het landgoed mocht blijven
wonen zonder eenige huur of onderhoudskosten te behoeven te betalen. Zij ontruimde de
deftige oude woning en woont thans in een woning aan den ingang van het landgoed.
Doch de windmolen nu op het beroemde landgoed „Groote Schuur" gelegen raakte in
DE OUDE MOLEN OP „GROOTE SCHUUR",
DE EENIGE MOLEN VAN ZUID-AFRIKA WORDT
MET NEDERLANDSCHE HULP HERSTELD
Prentje uitThe Cape of Good Hope, being
the official Handbook of the City of Capetown.
