44
HEEMSCHUT
modellen toont de ontwikkeling van een ster met vier punten tot een met zeven, omringd!
door twee andere sterrengordels.
Wie eenmaal den .vestingbouw van Naarden, de maquette uit het legermuseum goed bestudeerd!
heeft, zal nooit meer lichtvaardig zeggen dat Naarden ontmanteld en de vestinggrachten
gedempt moeten worden. De nieuwe plannen van Maastricht om de rest der oude vesting»;
werken niet als werkverschaffing af te graven maar daarentegen ze juist als wandelpark'
zooveel mogelijk te restaureeren, en ze te beplanten, zullen velen zeker toejuichen. De K. L. M.i
en Soesterberg zonden prachtige diapositieven van Nederlandsche vestingen uit de lucht;
gezien herinneringen van onzen glorietijd, maar met de nieuwe krijgsmethoden totaal'
verouderd. Ook uit Indië herinneringen uit de groote dagen der V. O. C. door den
tand des tijds aangetaste, scheef gezakte en dicht begroeide vestingresten, waar soms prachtig|
versierde oude kanonnen achterbleven. Ook hier wordt zooveel mogelijk gered en gerestaureerd.,1
De Zweedsche en Deensche vestingen aan de Sont waren voor de Nederlanders geen
onbekenden had Amsterdam niet de grootste belangen bij de moedercommercie, de handeli
op de Oostzee. Herinneringen aan De RUYTER, aan WlTTE CORNELISZOON DE WlT en
zoovele anderen doemen bij U op als ge de namen leest onder de foto's, die de Oostzee»!
landen ons stuurden. En dan is het weer zoo aardig het huisje van Admiraal DlIBBEL-WlT!
te vinden zoowel in de Heemschut-afdeeling als in de HENDRICK DE KEYSER-stand. Wat^
al verwantschap.
Bij de Zuidafrikaansche forten doemen herinneringen op aan den heldhaftigen strijd der!
Boeren tegen het overmachtige Engeland. De strijd, waarbij heel Nederland in den geest!
aan de zijde der Boeren stond.
Maar naast den strijd heeft de mensch ook altijd de behoefte gevoeld aan vrede, aan een
rustige omgeving om tot inkeer te komen, aan een kerkgebouw waarin hij zijn godsdienst
kon uitoefenen, hoe die ook zijn mocht. Nederland restaureerde vele kerken en kerktorens.
Men ziet diorama's van de Nieuwe Kerk te Delft, de oude rustplaats der Oranje's, juist aan
den vooravond van de bijzetting van Koningin EMMA in ieders aandacht, van de Dom te
Utrecht, maar ook afbeeldingen van eenvoudige dorpskerken die gered werden van het
eeuwenoude Stiftkerkje te Weerseloo, het speeltorentje van Monnikendam en van kerkjes in
Drente. Verdwenen schoonheid is ook hier te betreuren mede het gevolg van den toestand
dat de kerken in ons land geen staatsbezit' zijn, maar aan de kerkgenootschappen behooren.
NAPOLEON ordonneerde wel dat de torens aan de Gemeente moesten komen, en dat is
sindsdien zoo gebleven. Tegen de vernietiging van oude schilderachtige kerken kan de
Nederlandsche Staat nog niet optreden bij gebrek aan Monumentenwet. Daarom zijn vaak
alleen de torens behouden en staan als treurende wachters op eenigen afstand van een
blakende moderne maar al te vaak protsige nieuwe kerk. Gelukkig zijn onder de nieuwe
kerkgebouwen ook vele gunstige uitzonderingen. Doch ook meermalen moest een Raadsbesluit
tot afbraak van een aan een Gemeente toebehoorende toren door Provinciaal Bestuur of de
Kroon ongedaan gemaakt worden.
Ned.-Indië beschermt ook de oude kerkgebouwen.
België, het land van de onvolprezen schoonheid der kerken en bagijnhoven zond foto's, o.a.
van Brugge. De inzending van Zweden is zeer instructief. Hier zijn de meest Romaansche
kerken staatsbezit, een wand met foto's, voor en na de restauratie bewijst wat goede staats
zorg vermag. Ook kwamen er prachtige Middeleeuwsche muurschilderingen onder oude
kalklaag te voorschijn, die ijverige Lutheranen en Calvinisten er in de zestiende eeuw overheen
gesmeerd hadden. Oude kerksculpturen o.a. het groote houten beeld van Sint Joris strijdend
