HEEMSCHUT
81
karakteristieken ongebonden vrijheidszin. Dit is natuurlijk allerminst onze bedoeling, doch wel
meen ik dat niemand, ook niet mijn toenmalige opponent, bij de jeugd zal willen verdedigen
slordigheid, bandeloosheid, vandalisme, het roekeloos zich toeëigenen en vernielen van wat
niet van haar doch van de gemeenschap is, maar dat hij wél zal willen bevorderen, dat onze
jongens en meisjes zullen leeren beseffen, dat wat werkelijk schóón is in natuur en cultuur,
.tevens edel is, en recht heeft op eerbiediging, dat zij dus iets zullen leeren beseffen van den
samenhang van schoonheid en goedheid, zooals ook reeds de oude Grieken in hun „kalos
k'agathos" de begrippen schoon èn goed als een nauwe éénheid verbonden, de diepe
verwantschap tusschen schoonheid en goedheid erkenden. Het is ook déze gedachte, die wij
op op onze tentoonstelling tot uitdrukking hebben willen brengen; aan U te beoordeelen, of
wij daarin geslaagd zijn.
Vóór ik er nu toe overga U een kort overzicht te geven van hetgeen wij tentoongesteld
hebben, wilde ik eerst nog het volgende zeggen.
Het zou kunnen gebeuren dat U, na de bezichtiging van de tentoonstelling, tot de conclusie
zoudt komen, dat voor de jongens en meisjes van de lagere scholen, die in grooten getale
onze tentoonstelling bezoeken, de hier geboden stof wat moeilijk zal zijn om te verwerken.
Ik verzoek U dan echter niet te vergeten, dat de schoolkinderen de tentoonstelling zullen
bezoeken onder geleide en wel onder het geleide van den staf van dit Museum, en voorts,
dat deze staf zélf daarbij geleid wordt door den hoogen geest van hün liefde voor de schoonheid
van ons vaderland, en dat het de geest is die levend maakt, en die, naar wij hopen, althans
tot zekere hoogte ook over de jeugdige bezoekers van de tentoonstelling vaardig zal worden.
Thans overgaande tot het geven van een overzicht van het tentoongestelde zelf, zoo moet ik mij
daarbij bepalen tot het aangeven van de groote lijnen die wij daarbij hebben trachten te volgen.
De naam van de tentoonstelling is, zooals U bekendSchoonheid van Stad en Land. Het
eerste gedeelte wil U daarom in groote fotografieën geven een bééld van die schoonheid:
die van de Stadde klassieke Reguliersgracht in Amsterdamklassiek eensdeels om haar
onvergangkelijke schoonheid, anderdeels omdat zij in ons land het klassieke voorbeeld is, hoe
onverstand en kortzichtigheid haar óndergang hadden beraamd, doch tevens hoe diep
schoonheidsbesef en waakzaamheid en enthousiasme haar behoud hebben weten te verzekeren
klassiek ten derdenmale, omdat deze strijd voor haar behoud tevens is geweest het begin van
de Heemschut-beweging in ons vaderland.
Als tegenbeeld van dit in het verledene behouden schoon van de gróóte stad, toonen wij U
het juist thans bedreigde schoon van een onzer schoonste kléine stedenhet Friesche Franeker.
Moge dit beeld U schenken het besef, welke schoonheidswaarden hier verloren dreigen te gaan
Tusschen deze beide stalen van stedenschoon toonen wij U twee beelden van. wat gij elders
in de wereld vergeefs zult zoekende onvolprezen schoonheid van ons Polderland.
Er volgt een rij transparant-beelden van goddank nog bestaande schoonheid van ons land
vrijwel in haar volle verscheidenheid van vormen: polder, duinen, bosch en heide, land- en
waterwegen, dorpen, molens, kasteelen, waarna deze afdeeling besloten wordt met de sterk
tegengestelde beelden van den St. Pietersberg vóór en tijdens zijne verwoesting.
De hierna volgende -zaal toont U wat van de Heemschutbeweging in ons land de grootste
glorie is: de vruchten van den arbeid van de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten
in Nederland. De lichtkaart, die geflankeerd wordt door twee dubbele rijen transparant-foto's,
laat U zien wat in periodes van telkens 5 jaar door haar verworven werd.
Ik moet er U hier direct opmerkzaam op maken, dat deze lichtkaart van „Natuurmonumenten"
thans reeds verouderd is, daar de laatste, speciaal ook uit stedebouwkundig oogpunt zoo
