70
HEEMSCHUT
zou veel hoogere kosten vorderen dan het bouwen hiervan op de nieuwe terreinen, in de
nabijheid van den grooten verkeersweg.
Van oconomisch standpunt gezien is ook het brengen van het verkeer door het oude stadje
zeker niet te verdedigen en aan te bevelen. Het bestaande stadje Franeker heeft nog groote
waarde, doch uit een geheel ander oogpunt en wel uit een oogpunt van geschiedenis en
cultuur. Franeker bezit als stadje nog een zeer merkwaardig karakter al wordt dit niet altijd
door de inwoners ingezien, zooals blijkt uit enkele uitlatingen, n.1. dat de waarde der grachtjes
verloren is gegaan* door het verdwijnen van de daar aanpassende huizen. Dit..karakter dient
Franeker zooveel mogelijk te bewaren. >Men zal het verrijzen van de vele wanstaltigheden
zonder eenig karakter, op krachtige wijze moeten tegengaan en vooral aan het aanbrengen
van monsterieuse winkelpuien paal - err perk stellen. De mogelijkheid om- de eischen welke
gesteld worden aan verschillende utiliteitsbouwwerken zoodanig op te lossen in eene vorm
geving, welke het oude karakter eener stad niet schaadt, is toch voldoende bewezen. Alle
vernieuwingen binnen de oude stadskern kunnen medewerken om de eenheid voor het
stadsbeeld terug te krijgen en om de waarde van het karakter van het geheel weer te verhoogen.
Bestaande misstanden zooals de vervuilde grachten en de onvoldoende rioleering kunnen en
moeten verbeterd worden. Het verkeer van auto's door de oude stad kan op sommige uren
van den dag worden toegestaan, doch in het belang van den veelgenoemden en naar voren
gebrachten winkelstand moet dit zoo geregeld worden dat het wandelende en koopende publiek
hiervan geen hinder ondervindt. Zooals uit een algemeen ingesteld onderzoek is gebleken
ondervinden de winkeliers nergens eenig'.voordeel van het autoverkeer langs hunne panden,
doch integendeel wel vele nadeelen. Het is den laatsten tijd gebleken, dat men door het
toestaan van het verkeer met zwaar belaste auto's de eigenaars van de aan dergelijke straten
gelegen panden op hooge kosten brengt .en wel omdat de meeste bestaande huizen niet zoo
zijn gebouwd dat ze de herhaalde trillingen, veroorzaakt door dit autoverkeer, zonder groote
schade kunnen weerstaan.
Bij een juiste berekening van de kosten hvan het brengen van de verkeerswegen door de stad
moet derhalve ook rekening worden gehouden met de hierdoor ontstane kosten welke op
deze wijze op de schouders der ingezetenen worden gelegd. We kunnen derhalve niet anders
wenschen voor de bewoners van Franeker dan dat zich uit de thans bijeen zijnde, voor het
heil der stad voelende inwoners een vereeniging gaat vormen welke medewerkt tot het
behoud en verbetering der oude stadskern en dat men verder het gemeentebestuur, dat door
het laten vervaardigen en het vaststellen van het buitengewoon goede uitbreidingsplan zooveel
mogelijk steunt om de uitvoering van dit plan zoo spoedig mogelijk te verwezenlijken.
Leeuwarden, Mei 1933. G. J. VEENSTRA.
Onderschrift van de Redactie. De strekking van dit stuk het behoud van Franeker's grachten
heeft natuurlijk onzen bijval. De voorstanders der demping brengen slechts materieele argumenten
het is daarom juist dat de schrijver met materieele bezwaren komt. Slechts kort roert hij aan
het punt van geschiedenis en cultuur.
Wij zouden er gaarne aan toevoegen het belangrijkste punt de schoonheid. Want waken voor
het behoud der schoonheid van Nederland is Heemschut's eerste wetsartikel.
