HEEMSCHUT
39
a celui-ci le droit de réclamer une indemnité représentative du préjudice qu'il a subi. Cette
indemnité est fixée defaut d'accord amiable par l'ès tribunaux.
Van de Belgische Monumentenwet gaf M. NlJNS, Secrétaire-Général du Min. des Sciences
et des Arts mededeelingen. Ook hier „classement"?'
Classement de ces monuments a 1'iniative soit de "la Commission Royale des Monuments et
des Sites, soit du Collége des Bourgmestres et Eclfevins a la suite d'une enquête locale et des
avis des pouvoirs communaux et provincieaux. ,uV
Het congres gaf voor elk onderwerp een „résoluti^in". Op het stuk der monumentenwetgeving
ontleenen we daaraan: La conférence internationale d'experts a, au debut de ces travaux,
entendu 1'exposé des législations dont le but est dl'protéger les monuments d'intérêt historique,
artistique ou scientifique appartenant aux différent! nations. Elle en a unaniment approuvé la
tendance générale qui consacre un certain droit cöïlectif vis-a-vis de la propriété privée. Elle
a constaté que les différences entre ces législations proveriaient des difficultés de concilier le
droit public et les droits des particuliers. En corfséquence, tout en approuvant la tendence
générale de ces législations, elle estime qu'elles 'doivent être appropriées aux circonstances
locales de fagon a rencontrer le moins d'oppositijSn possiible en tenant compte aux proprié-
taires des sacriflces qu'ils doivent faire a 1'intérêt Oênéral.
Overal 't zelfde dus. De wensch om de monumenten te beschermen en de moeilijkheid inzake
de rechten van den particulieren eigenaar. 1
Nederland heeft geen monumentenwet. Waaróm niet Er ligt jaar en dag een concept
gereed. Doch om dit concept tot Wet te doen ^worden is naar verluidtde steun van
bepaalde politieke richtingen in de beide Kamqrs der Staten-Generaal noodig. Zonder de
Katholieke fractie is dit niet mogelijk. Nu bezi| de R.-K. kerkvooral in de Zuidelijke
provinciën vele oude bouwwerken waarover njen eigen-baas wil blijven. Dit is wel heel
jammer. Als een greep, uit 't vele, een voorbeeld, Zundert, aan den autoweg Breda—
Antwerpen. Daar stond tot voor kort een fraa|„ oud kerkje met een toren die van de
Burgerlijke gemeente was. De kerk was te kleinf Nu ziet men daar vlak naast elkaar een
groote nieuwe kerk en een ouden toren met daara'chter een puinhoop. Met wat overleg was
hoogstwaarschijnlijk mogelijk geweest óf de oude kerk te vergrooten óf een nieuwe kerk
verderweg te bouwen en de oude kleinere kerk een bestemming te geven. Hoe 't zij, de
algemeene meening is dat hier de kern is gelegen*"dat Nederland nog geen monumentenwet
bezit. Wel heel merkwaardig, omdat in de vrijwel' geheel Katholieke landen van midden en
Zuid-Europa dergelijke wetten jaar en dag bestaan1.
Om nu die klip te omzeilen is in Nederland uitgevonden de Gemeentelijke Monumenten
verordening. De eerste was in Den Haag, ongêveer 10 jaar geleden. Dat had nogal wat
voeten in d'aard. Op de lijst die erbij behoorde stónden ook enkele goed-geslaagde moderne
bouwwerken. Nadat er heel wat om te doen is geWeest kwam die verordening tot stand en
enkele moderne bouwwerken werden mede beschermd, waarmede dus meteen was uitgemaakt
dat de qualificatie „monument" met geen jaartal te maken heeft of anders gezegd dat een
bouwwerk niet oud behoeft te zijn om voor openbare bescherming in aanmerking te komen.
Inmiddels" was 's Rijksmonumentenzorg bezig de ^Nederlandsche monumenten per Provincie
Amsterdam een afzonderlijk deelte beschrijden.
Verschillende kleinere Gemeenten volgden het voórbeeld van 's-Gravenhage en zoo hebben
reeds vele oude stadjes en steden een verordeningwe noemen Haarlem, Middelburg,
V'lissingen, Harlingen, Elburg, Amersfoort, ZutfeèP en veel meer. De meeste namen als lijst
gewoon de Rijkslijst van Monumentenzorg over. 't Gleed erin als koek.
Amsterdam kwam achteraan wegens de overweldig'ende hoeveelheid oude bouwwerken en de
juridische* moeilijkheden, tot op 9 December 1927 2) de-verordening tot stand kwam. Zonder
een „lijst" had zij echter geen waarde. En eerst th&ns, nu men bezig is die lijst vast te leggen,
wordt de goe-gemeente ervan doordrongen, komt de belangstelling.
i
Voorloopige lijst der Nederl. Mon. v. Gesch. en kunst. Per deel te koop bij A. OOSTHOEK, Utrecht, f 4.of f 5.
2) Verordening tot behoud van Monumenten in de Gemeente Amsterdam, Gemeenteblad 1927, No. 34, te koop voor
enkele centen aan de Stadsdrukkerij.
