HET HUISJE HARINGKADE111129 TE MONNIKENDAM
98
HEEMSCHUT
MONNIKENDAM.
Het huisje van 1592 aan
de Haven, de Haring
kade naast de Waag,
vóór de herstelling met
vooroverhangenden top
en na de herstelling.
De top hing 80 cM.
voorover.
De ondergevel is laat-
18e eeuwsch.
Het heele verdere huisje
is 1592, ook de inwendige
constructie en de achter
gevel.
Te Monnikendam aan de Haven, naast de Waag, staat een alleraardigst oud huisje. Van
den overkant gezien vormen de Speeltoren, de Waag en heel het rijtje gammele huisjes
een allergenoeglijkst tafereel van typische V^aterlandsche schoonheid van mat-roode baksteen
en frisch-roode pannendaken en hier en daar een gewitkalkte plek. t Is een spel van lijn en
kleur. Van die huisjes is er één van historische waarde, het huisje rechts naast de Waag.
In den baksteenen top van bijzonderen vorm stond in zwarte cijfers 1592. De top hing
geweldig voorover. En bij elk bezoek aan Monnikendam hing die top weer-een ietsje meer
voorover. En de achterkant, een tuitgeveltje met vlechtingen, stond bijna evenveel achterover.
En op den zolder vormden het netwerk van kapsparren en latten een parallelogrammenflguur.
Er was niets voor noodig om de heele zaak te doen instorten. Een topgevel van 5 Meter
hoog die 80 c.M. voorover hing. Dat zou in Amsterdam niet mogelijk zijn; dat was allang
door Bouwtoezicht „afgekeurd". Doch Thomas de Ongeloovige, de patroon der bouwmeesters,
waakte over het huisje en het viel, alle mechanica-wetenschap ten spijt, niet om.
Eens moet er echter iets gebeuren. Wat te doen. Het oude recept, afbreken en met de oude
spullen weer opbouwen of een nieuw experiment, achteroverdrukken. De topgevel is in den
waren zin des woords achterover gedrukt. Feitelijk meer getrokken. Eerst werd de top gepakt
in een raamwerk van hout en dit gestut. Toen werden de verbindingen met ankers aan
gordingen en nok losgemaakt, zoodat de gevel in de stutten hing en die gordingen ingekort
om ruimte te verkrijgen. Daarna werd met een heel gewoon dorpstimmermans-takeltje de
heele top achterover getrokken. Om te zorgen dat hij scharnierde om de plek waar dit
noodig was, werden op die plek aan de binnenzijde tot bijna de halve muurdikte een rij steenen
uitgebroken. Nadat de scharmernaad binnen en buiten aangemetseld was mocht de gevel uitrusten,
waarna het houten raamwerk weder werd weggenomen. Daarna begon het herstellingswerk. Losse
Dat is een heel net woord, want de Deensche Vereemging die zich bezighoudt met behoud van oude bouwwerken
geeft een serie boeken uit die heet Gammel Dansk Bygningskultur.