HEEMSCHUT
9
En dergelijke veeleischende herstellingen waren er meerdere. Gelukkig is men thans anders
te werk gegaan dan 100 jaar geleden. Van stonde af aan heeft men het systeem vooropgezet
en tot op dit oogenblik doorgevoerddat alles hersteld moet worden in den oorspronkelijken
toestand, dus zooals de kerk er vóór de Reformatie heeft uitgezien. Alleen langs dezen weg
was het mogelijk weer 'n schoon gebouw te verkrijgen.
Nu de groote herstellingen van binnen- en buitenmuren, van dak en gewelven zachtjes aan
tot 'n feit geworden zijn, is men sinds eenigen tijd bezig aan de artistieke restauratie, waardoor
de kerk langzamerhand de mystieke middeleeuwsche sfeer weer begint te herkrijgen.
Om te beginnen zijn alle herstellingen in het muurwerk weer met den handvormsteen in
dezelfde grootte en profielen bijgewerkt. Alle profielen zijn hier met de hand gehakt en gesneden.
De nieuwe en vernieuwde balken zijn precies volgens de lengte en dikte van de oorspronkelijke
gemaakt en ook het middeleeuwsch profiel is nauwkeurig ingesneden. Het gewelf in de beide
zijbeuken was van lateren datumde eiken geprofileerde peezen waren weggetimmerd, zoodat
alle sieraad verdwenen was. Ook dit is weer in den origineelen toestand gebracht, de peezen
zijn naar voren gehaald en, waar noodig, volgens model bijgewerkt.
Alle nissen, vensters en togen, die gedurende de muurherstellingen zijn blootgekomen, heeft
men met niet genoeg te apprecieeren piëteit en kunstzin hersteld en in ouden toestand gebracht.
Zoo zijn in den zuidelijken muur 'n aantal halfronde nissen ontdekt, waarvan men de eigenlijke
bestemming nog niet heeft kunnen vaststellen, vermoedelijk hebben zij voor den Kruisweg
dienst gedaan. Eveneens 2 nissen in den noordelijken en zuidelijken kruisarm, waarin zeer
waarschijnlijk altaren gestaan hebben. Meer dergelijke ontdekkingen zijn gedaan.
Tot verrassing van velen is komen vast te staan de legende wil juist het tegeedeel
dat de z.g. torenvleugels tegelijk met de kerk gebouwd zijn en er dus steeds bijbehoord hebben.
Vóór de Reformatie waren het zijkapellen van den toren, waarin vermoedelijk het doopvont
en 'n altaar, misschien wel 'n biechtstoel gestaan zullen hebben. Toen de houten beschotting
tusschen kerkruimte en kapellen was weggenomen, was duidelijk te zien dat het architectonisch
één geheel geweest ishet gewelf der zijbeuken is hetzelfde als in de kapellen en hier zijn
dezelfde geprofileerde balken en ribben aanwezig als in de kerk. Dus in de zijkapellen zijn
nog de oorspronkelijke gewelven van de XVe eeuw. Om verschillende vooral financiëele
redenen zijn bedoelde kapellen niet meer bij de overige kerkruimte getrokken, maar met
bepleisterd ijzergaas opnieuw afgescheiden.
HET GEWELF.
De houten gewelven zijn van hun witkalklaag ontdaan en zullen met 'n passend kleurtje
bedekt worden; de eiken graden, die hoewel hier minder sierlijk dan in het transept
gemodelleerd zijn, blijven hun natuurlijke houtkleur behouden.
Het interieure binnenmuurwerk is inmiddels geheel van alle kalk- en cementbepleistering
bevrijd en jammer genoeg zal dit uit aesthetisch oogpunt weer opnieuw bepleisterd
worden, zij 't dan op minder smakelooze en nonchalante wijze dan voorheen.
De ronde zuilen met achtkantige voetstukken blijken nu uit grijzen zandsteen te bestaan en
zijn gedekt met fijnbesneden zandsteenen. bladkapiteelen. Jarenlang was dit alles onder
verflagen bedekt geweest.
EEN SCHOON GEBOUW.
Meer en meer blijkt welk 'n schoon gebouw deze kerk in de Middeleeuwen geweest moet