Landelijke belangenbehartiging
Samen met andere partijen maar ook zelfstandig is
Heemschut betrokken bij landelijke beleidsonderwerpen.
In het verslagjaar speelden onder andere de volgende
onderwerpen.
Grote Monumenten Gemeentetest
Gasbesluit Groningen
Deltaprogramma
Krimp
Agenda Toekomst Religieus erfgoed
Bodemdaling
Naar aanleiding van de Grote Monumenten Gemeentetest
werden door de commissies gesprekken aangeknoopt met
gemeenten in Nederland. Centraal stond de mate van aan
dacht (of het ontbreken daarvan) voor Erfgoed in het beleid van
de 403 Nederlandse gemeenten. De test zorgde ervoor dat we
op landelijk niveau aan tafel werden genodigd voor inbreng in
de Erfgoed Monitor, de door de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed gestarte digitale omgeving, waarop statistische gege
vens over erfgoed online worden gebracht.
De aardbevingen in Groningen zijn desastreus voor het voort
bestaan van het daar aanwezige cultureel erfgoed. De eige
naren van 350 van de in totaal 1300 rijksmonumenten heb
ben begin 2014 in het gebied (en dat is 25%) bij de NAM
aardbevingsschade gemeld! Over schade bij gemeentelijke
monumenten en karakteristieke gebouwen is nog nauwelijks
iets bekend. Heemschut heeft bij minister Kamp en de Tweede
Kamer gepleit om de gaswinning in alle putten te verminde
ren om de schade voor monumenten te beperken. Heemschut
heeft gewezen op een snelle aanpak van herstel van schade en
preventie via een monumentenprotocol. Bij de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed dient volgens Heemschut meer kennis
en mankracht aanwezig te zijn om eigenaren en overheden te
adviseren. Dat is door de Tweede Kamer en de minister daarop
toegezegd. Heemschut is in overleg met de NAM en maakt
onderdeel uit van het Groninger Erfgoed beraad. Hierbij heeft zij
de NAM gewezen op het inhuren van gespecialiseerde restau-
ratiebedrijven en op het doen van onderzoek naar hoe schade
bij rijksmonumenten op een juiste en zorgvuldige manier her
steld kan worden, zonder dat ze verder aangetast worden.
Met het Nationale Deltaprogramma 2015 wil de overheid
maatregelen nemen om de waterveiligheid en waterkwaliteit
in Nederland te verbeteren en om de bewustwording van de
risico's van overstromingen bij bewoners te vergroten. Het
Deltaprogramma 2015, dat op Prinsjesdag 2014 door de
Tweede Kamer is goedgekeurd, biedt het beleidsmatige kader
voor verdere uitwerking en uitvoering van de plannen vanaf
2015. Heemschut heeft in het overleg met het ministerie van
Infrastructuur en Milieu, met de Deltacommissaris en met de
Tweede Kamer er op gehamerd, dat ook het versterken van de
ruimtelijke kwaliteit en identiteit een doelstelling op zich wordt.
Daarin zou ook de borging van cultureel erfgoed moeten zitten.
Dat is helaas niet gelukt. De rijksoverheid wil zich daar niet
mee bezig houden en verwijst naar de provincies om hiervoor
te zorgen.
Heemschut juicht het gebruik van ruimtelijke kwaliteitsteams,
zoals op de Afsluitdijk en bij kust gebeurd is, toe. Het is van
belang om cultuurhistorische waarden in een zo vroeg mogelijk
stadium te inventariseren en mee te nemen bij nieuwe ruim
telijke ontwikkelingen. Om deze vervolgens zo veel mogelijk als
inspiratiebron te gebruiken. Dit is een ontwerp-opgave. Verder
vindt Heemschut dat meer duidelijk moet worden hoe, bij een
eventuele ramp, ons cultureel erfgoed als onderdeel van de
vitale infrastructuur voldoende beschermd kan worden.
Krimp is een thema dat de komende jaren blijft spelen in veel
regio's van Nederland. Gebieden zullen minder inwoners krijgen
en er zal leegstand ontstaan, onder andere bij monumenten
en in beschermde dorpsgezichten. De vraag is wat kansrijke
strategieën zijn om deze leegstand het hoofd te bieden en een
nieuwe toekomst voor veel erfgoed te vinden. Heemschut heeft
om zichzelf en haar commissieleden beter te informeren een
kennisbijeenkomst rond het thema georganiseerd. Daarnaast
werden in het hele land bijeenkomsten over dit thema bijge
woond. Heemschut vindt dat investeren in behoud van cultureel
erfgoed en het voorkomen van verwaarlozing in beschermde
dorpsgezichten in deze strategie prioriteit moet hebben.
Heemschut is een van de partners in de Agenda Toekomst
Religieus Erfgoed. Met deze agenda proberen verschillende
partijen de problemen en mogelijke oplossingen voor het
behoudsvraagstuk in kaart te brengen. Aanleiding vormt de
desastreuze en al maar groeiende leegstand van kerken en
kloosters, onder andere als gevolg van teruglopend kerkbezoek
in combinatie met economische en demografische omstandig
heden. Dat kerken leegkomen te staan en zelfs moeten verdwij
nen, leeft sterk in onze maatschappij. Heemschut participeert
in verschillende werkgroepen, waar verschillende onderwerpen
worden besproken en concreet gemaakt.
De bodem in Nederland daalt in het westen en stijgt in het
zuidoosten. Dat is een natuurlijk proces. Tegelijkertijd stijgt de
HEEMSCHUT JAARVERSLAG 2014 5
