Amsterdam
Jubileumactie: Polyhymnia terug naar
Concertgebouw
Succes in Nieuw West
Schade door gevelreiniging
De Commissie Amsterdam heeft als Jubileumgeschenk voor
eeuwling Heemschut zich in 2011 ingespannen om het gebrand
schilderde raam voorstellende Polyhymnia in vervoering, terug te
laten plaatsen in het Concertgebouw. Het raam werd in 1955 door
de Vrienden van het Concertgebouw geschonken aan Concertge
bouw en orkest ter gelegenheid van de terugkeer van het orkest
na een zeer succesvolle tournee door de Verenigde Staten. In 1954
kreeg het glazeniersechtpaar Schilt-Geesink opdracht het raam
te ontwerpen, dat herinnert aan de roemruchte tournee. De Muze
Polyhymnia beschermt het schip, waarop het orkest terug voer,
zingt het toe en blaast het omhoog. Linksboven symboliseren wol
kenkrabbers de Nieuwe Wereld. Het raam heeft echter maar 15 jaar
in het Concertgebouw gehangen en is in 1970 verwijderd bij een
verbouwing. De Commissie Amsterdam besloot in het jubileumjaar
de nu 97-jarige glazenier Schilt te helpen bij de terugkeer van het
raam. De leden van de Commissie schonken hun jaarvergoeding als
eerste begin voor het benodigde geld voor de terugkeeroperatie. De
operatie heeft heel wat voeten in de aarde gehad.
Het bedreigde Koetshuis
aan de Swammerdamstraat
in Amsterdam
Polyhymnia terug naar
Concertgebouw
Het Amsterdamse stadsdeel Nieuw West, heeft in april mede op
aanwijzing van Heemschut liefst dertien gebouwen en complexen
in Geuzenveld en Slotermeer aangewezen als gemeentelijk monu
ment. Heemschut had samen met het Cuypers Genootschap en Pro
West een lijst van behoudens waardige gebouwen opgesteld. Dat
het stadsdeel aan deze wens tegemoet is gekomen, is een groot
succes. De prachtige Catharinakerk in Slotermeer uit de Weder
opbouwperiode is nu bijvoorbeeld beschermd. De Westelijke tuin
steden, waartoe het stadsdeel behoort, worden sinds eind jaren '90
vernieuwd. Dit gaat vaak ten koste van het unieke, tuinstedelijke
karakter. Er zijn al diverse monumentwaardige gebouwen gesneu
veld. Heemschut Amsterdam en zusterorganisaties gaan verder met
hun acties voor behoud van beschermwaardige gebouwen in dit
stadsdeel. We hebben nog zeker 20 tot 30 gebouwen op onze lijst
staan, die we willen laten aanwijzen tot gemeentelijk monument.
Stadsdeel Nieuw West staat hier positief tegenover en het overleg
is nog steeds gaande. Hopelijk volgt er in 2012 een nieuwe aanwij
zingsronde.
De Commissie Amsterdam maakt zich al jaren zorgen over de
schade, die ontstaat door gevelreiniging en bijbehorende werk
zaamheden als het vervangen van voegwerk. Niet alleen ontstaat
er technische schade, maar ook het karakter van een pand wordt
hierdoor vaak onherstelbaar aangetast. De Commissie is in 2011
verder gegaan met de PR-campagne om aandacht te vragen voor
dit probleem. Diverse media besteedden er al aandacht aan. Voorts
werden verschillende woningcorporaties en stadsdelen over het
onderwerp geadviseerd en op de gevaren gewezen.
Beschermingsactiviteiten
Binnen Gasthuisterrein
Al vele jaren worden het zusterhuis
en de tweede chirurgische kliniek op
het historische Binnen Gasthuister
rein bedreigd met sloop ten behoeve
van de bouw van de nieuwe univer
siteitsbibliotheek. Dankzij jarenlange
actie is de sloop van deze twee
rijksmonumenten nu van de baan.
De universiteit legt zich hier niet bij
neer, maar Heemschut blijft samen
met zusterorganisaties pleiten voor
herbestemming van de gebouwen.
Nicolaas scholencomplex
Nabij de Zuidas. Heemschut heeft
samen met het Cuypers Genoot
schap een aanvraag gedaan voor de
gemeentelijke monumentenstatus
voor het Nicolaas scholencom
plex, een belangrijk modernistisch
ensemble uit de jaren '60. Totnogtoe
lijkt het alleen te lukken om de
kapel en het klooster voor sloop te
behoeden. De actie gaat door.
Tramremise
Bellamyplein. Stadsdeel West is al
sinds midden jaren '90 bezig met
herontwikkeling van de voormalige
tramremise. Er waren twee plannen.
Inmiddels is mede dankzij Heemschut
gekozen voor het, uit oogpunt van
monumentenbehoud, meest gunstige
plan. Maar ook nu lijkt het stadsdeel
weer ruimte te willen maken voor
forse nieuwbouw. Heemschut blijft
vechten voor een meer zorgvuldige
aanpak.
FahrieksviUa
Cruquiusweg 91. De vervallen villa
wordt met sloop bedreigd. Het
chalet-achtige gebouwtje met
wolfsdak is een van de laatste
restanten van het koloniaal Neder
lands-Indisch erfgoed in Amsterdam
en maakt deel uit van het fabrieks
complex van de voormalige NV
Oliefabrieken Insulinde. Het complex
bevat meer behoudens waardige
onderdelen. Heemschut dringt aan
op onmiddellijk noodherstel en
herbestemming.
Koetshuis
Swammerdamstraat 12. Een monu
mentaal koetshuis met paardenstal
wordt bedreigd ernstig verminkt te
worden. Een projectontwikkelaar
wil achter de voorgevel een hoger
en lelijk appartementengebouw
neerzetten. Het koetshuis heeft een
rijk gedecoreerde voorgevel en de
paardenstal een zeldzame houten
achtergevel. Heemschut wil het
geheel op de gemeentelijke monu
mentenlijst geplaatst zien. Overleg
20 Heemschut Jaarverslag 2011
