Heemschut/NOG Persprijs
De Heemschut/NOG Persprijs ging in 1997 naar de
schrijver/publicist Nicolaas Matsier en de VPRO-
medewerkers Hank Onrust en Gerrit Oorthuys. De
dit keer gedeelde prijs werd op 28 juni in de
Amstelkerk in Amsterdam uitgereikt door de
burgemeester van Amsterdam, mr. Schelto Patijn.
Matsier ontving de prijs voor zijn in 1996 in de
Volkskrant verschenen artikel De kerk van dejordaan,
een fraai gestileerd artikel over de restauratie van de
Noorderkerk. Boeiend, met veel aandacht voor details
en heel aangenaam om te lezen.
Hank Onrust en Gerrit Oorthuys ontvingen de
andere helft van de prijs voor het door de VPRO
uitgezonden tv-portret van de architect van het
Nieuwe Bouwen Mart Stam. Het is een prachtig
gemonteerd portret van de legendarische, in 1986
overleden architect Mart Stam, medeoprichter van de
CIAM-beweging van het Nieuwe Bouwen en
gastdocent van Bauhaus. Mart Stam bouwde destijds
samen met de architecten Brinkman en Van der Vlugt
de Van Nelle fabriek in Rotterdam, één van de
belangrijkste jonge monumenten in ons land.
Een eervolle vermelding ging naar de journalist Ben
Maandag voor zijn artikelen-serie over wederopbouw
architectuur in het Rotterdams Dagblad.
De Heemschut/NOG Persprijs wordt eik jaar toegekend
voor de beste journalistieke productie over de
bescherming van cultuurmonumenten. De prijs wordt
gesponsord door NOG Verzekeringen te Amsterdam.
Heemschut-voorzitter, de heer J. Franssen, merkte
in zijn welkomstwoord op, dat tegenwoordig elke
zichzelf respecterende krant, locale omroep of huis-
aan-huis blad zijn eigen historische hoekje of
monumentenrubriek heeft. De Heemschut Persprijs
werd in 1986 bij het 7 5 -jarig bestaan van de Bond
Heemschut ingesteld om het schrijven over
monumenten te stimuleren. Welnu, het is niet
aanmatigend om te zeggen, dat de instelling van
de prijs inderdaad heel stimulerend heeft gewerkt.
De heer Franssen wees er ook op, dat Heemschut met
de bekroning van het portret van Mart Stam en de serie
over wederopbouwarchitectuur wil aangeven, dat de
Bond niet alleen voor de bescherming van
onomstreden klassieke monumenten staat.
Een stad als Rotterdam moet het vooral hebben van
zijn jonge monumenten en dient daar zuinig mee om
te springen. Ook vond hij, dat de merkwaardige
arbitraire leeftijdsgrens voor monumenten van 50 jaar
nu maar eens moet worden afgeschaft. Heemschut
vecht voor het behoud van stads-, dorps- en
landschapsschoon ongeacht de leeftijd ervan. De
keuze van de jury wilde dat nog eens duidelijk maken.
Max van Rooy, voorzitter van de jury, constateerde in
het juryverslag, dat het gemiddelde niveau van de inzen
dingen zowel stilistisch als qua inhoud en vorm stijgt.
Burgemeester Patijn vond de bekroning van een
artikel over de Noorderkerk heel treffend. Hij
herinnerde eraan, dat de gereformeerde bonders,
die hier kerken, voor een belangrijk deel zelf de
restauratie financieren. Zij vormen nog steeds een
echte Gideonsbende met grote offerbereidheid.
Nicolaas Matsier herinnerde in zijn dankwoord aan de
plannen van zo'n 2 5 jaar geleden om de omgeving van
de kerk, dejordaan, af te breken. Als dat gebeurd was
had de kerk heel vreemd tussen de nieuwbouw gestaan.
Het onheil is destijds maar ternauwernood gekeerd.
Maar dat er nog steeds gekke dingen gebeuren,
bewijst de bouw van het Kolkcomplex vlakbij het
Korenmetershuisje van Heemschut. Alertheid bij
de monumentenbeschermers blijft dus geboden.
Prof.ir. Wiek Röling ging tenslotte in op de
bijzondere betekenis van de functionalisten van
het Nieuwe Bouwen voor de geschiedenis van de
bouwkunst en het architectonisch erfgoed van
Nederland. Gelukkig groeit de waardering voor
architecten als Duiker, Stam en Rietveld.
42
Uitreiking Heemschut/NOG Persprijs aan Nicolaas Matsier
door burgemeester Schelto Patijn (foto: B. den Hollander)
Hank Onrust (links) en Gerrit Oorthuys, winnaars
Heemschut/NOG Persprijs (foto: B. den Hollander)