van Nieuwpoort waren op deze plaats reeds een aantal
schoolgebouwen aanwezig. De gemeente is destijds tot
de conclusie gekomen dat de schoolgebouwen buiten het
beschermde stadsgezicht konden blijven, waarbij men
voorbij ging aan het feit dat hiervoor een merkwaardige
insnijding in het beschermde stadsgezicht noodzakelijk
was. Voor de bouw van een supermarkt moeten de
schoolgebouwen worden gesloopt en er wordt niet voor
gekozen om het vrije schootsveld weer in ere te herstellen.
De nieuwe gebouwen liggen echter net op een andere
plaats in het beschermde stadsgezicht. Daarom werd
door de gemeente een verzoek tot wijziging van het
bestemmingsplan ingediend bij de provincie. Deze
onderkende wel het bezwaar van de overschrijding
in het beschermde stadsgezicht, maar vond het niet
zodanig van belang om het plan af te keuren. Door
inwoners van Nieuwpoort werd hierop schorsing
aangevraagd die door de afdeling bestuursrechtspraak
is toegekend. De uitbreiding binnen het stadsgezicht
is hierdoor uitgesteld.
Oegstgeest, Jelgersma kliniek
De Jelgersma kliniek heeft een aantal jaren leeg
gestaan omdat het gebouw is afgekeurd door het
ministerie van Volksgezondheid. De gemeente heeft
het gebouw enige tijd geleden voorgedragen voor
rijksbescherming, maar dat is door het rijk niet
gehonoreerd. Het gebouw is daarna op de gemeentelijke
monumentenlijst geplaatst. Inmiddels is het pand
eigendom geworden van de gemeente en is het besluit
genomen het gebouw als gemeentehuis te gaan
gebruiken. Door de architect is bekeken of het
programma van eisen voor het stadskantoor is in te
passen in het bestaande gebouw, waarbij de publieks
functies als raadzaal en trouwzaal op de begane grond
zouden worden gesitueerd. Dit bleek eerst niet mogelijk
zonder de monumentale waarde van het gebouw
ernstig aan te tasten. Na overleg met ondermeer de
Rijksdienst voor de monumentenzorg is uiteindelijk
een goede oplossing gevonden. De restauratie van de
Jelgersma kliniek is nu in uitvoering.
Sassenheim, Centrumplan
Enkele jaren geleden wilde het gemeentebestuur van
Sassenheim de oude heerweg die nu Hoofdstraat is,
een opknapbeurt geven. In feite hield dit een
herindeling van het gehele centrum in. In de nota
Centrumplan werd de herinrichting vastgelegd en
vanuit de gemeente werden middelen gereserveerd
om het plan uit te voeren.
Heemschut volgt deze zaak al geruime tijd op de voet.
Sommige cultuurhistorische elementen lijken veilig
gesteld, andere -zoals een zeer zeldzame asschuur -
lopen gevaar te verdwijnen. De vraag kan worden
gesteld of de gemeente en de aangetrokken project
ontwikkelaar de ontwikkeling niet teveel zoeken in
kaalslag en grote gebaren. Het oude centrum van
Sassenheim heeft voldoende aanknopingspunten om
positieve ontwikkelingen in gang te zetten. Dit moet
wel gebeuren met een open oog voor de schaal en de
geheel eigen mogelijkheden van de plek.
Voorburg, monumentenbeleid
In 1997 heeft de gemeente Voorburg een
monumentennota uitgebracht Behoud door Onderhoud.
Door middel van een brief heeft Heemschut op de nota
gereageerd. Heemschut onderschrijft de uitgangspunten
die in deze nota zijn opgesteld: goed en tijdig onder
houd is namelijk van groot belang bij het behoud van
monumenten. Naar de mening van de provinciale
commissie Zuid-Holland ontbreekt echter in de nota
een beschouwing of onderhoud als verplichting aan
eigenaren kan worden opgelegd. Ook de vraag of het
wel verstandig is om de lijst beschermde monumenten
steeds uit te breiden, komt in de nota aan de orde.
Heemschut vindt dat herziening van de lijst altijd nuttig
is, maar dat afvoeren van monumenten een zorgvuldige
afweging vereist. Juist een mengeling van monumenten,
beeldbepalende panden en beeldondersteunende
panden bepaalt de meerwaarde van het geheel. Over de
dreiging van kozijnvervanging en de mogelijkheden voor
het beschermen van bomen, boomgroepen en andere
objecten die niet direct door de Monumentenwet
beschermd worden, rept de nota niet. Juist hier zou een
gemeentelijk beleid zijn vruchten afkunnen werpen.
PR-activiteiten
Gedurende het gehele jaar werden door de PR-
medewerker bijdragen verzorgd in het tijdschrift
Heemschut. Het betrof hier gedeeltelijk gewone bijdragen
waarin meer algemeen werd ingegaan op zaken de
monumentenzorg betreffende of het verstrekken van
meer op specifieke beschermingsacties toegesneden
informatie. Een goed voorbeeld van de laatste
categorie bijdragen, is het artikel over de reddings
actie en restauratie van de monumentale boerderij
aan de Schoolstraat in Arkel, zoals opgenomen in het
decembernummer. In vrijwel alle nummers van
Heemschut werd in de rubriek Heemschut Actief
aandacht gevraagd voor het beschermingswerk van de
provinciale commissie. Een korte objectbeschrijving en
het hoe en waarom van de actie worden hierin voor de
lezers uit de doeken gedaan. Het is juist deze rubriek die
de leden keer op keer het waarom van het lidmaatschap
duidelijk maakt en hen die nog geen lid zijn redenen
verschaft om alsnog toe te treden tot de vereniging.
Meer extern werd via persberichten in de lokale pers
aandacht gevraagd voor het beschermingswerk door
de commissie. Jammer is dat het niet altijd goed
mogelijk is de hand te leggen op de bijdragen die zijn
geplaatst, zodat het opbouwen van een Heemschut
knipselkrant Zuid-Holland voorlopig wel tot de
wensdromen zal blijven behoren.
Wat zich veel makkelijker laat meten is de respons op
de lezing zoals georganiseerd op uitnodiging van de
Historische Vereniging West-Alblasserwaard. De
lezing bestond uit vier onderdelen, afgewisseld door
muziekfragmenten met dia's, en werd zeer goed
ontvangen door de aanwezigen. Monumentenzorg
algemeen, de geschiedenis, het werk van onze vereniging
31
