Oudheidkundig Bodemonderzoek gaf geen toestemming
tot het doen van proefboringen op de heuvel, een
archeologisch monument van de eerste orde. Na lang
wachten werden door de initiatiefnemer de
Valkhofvereniging en de projectontwikkelaar in
december 1997 drie plannen van 'Internationale top
architecten' gepresenteerd. Opvallend is dat de winnaar
niet degene is geworden die herbouw van de burcht
voorstond. Winnaar is de maker van een plan waarbij
'slechts' de grote toren (donjon) wordt herbouwd, met
voorts bebouwing strak rond de ommuring van de
oude burcht. Het plan is reeds fel bekritiseerd. De
initiatiefnemers zijn overigens zeer teleurgesteld.
Nijmegen, woonpark Oosterhout
Er wordt door de gemeente Nijmegen in de
Waalsprong een nieuw woongebied ontworpen direct
tegen het landgoed Oosterhout. Het gevolg is dat de
betekenis van dit landgoed degradeert tot coulisse en
uitloopgebied voor de geplande nieuwbouwwijk.
Hieruit blijkt dat de stedelijke gemeente absoluut niet
begrijpt wat een landgoed eigenlijk is. Het voornemen
bestaat inmiddels de infrastructuur aan de plannen aan
te passen. Hiertegen heeft Heemschut bezwaar gemaakt.
Winterswijk, Tricotfabriek
Heemschut legde zich in het afgelopen jaar toe op acties
tot behoud van de schoorsteen, de sheddaken en het oude
en nieuwe ketelhuis van de voormalige tricotfabriek van
Gerrit Jan Willink te Winterswijk. De spoelderij van
Beltman (één van de eerste toepassingen van beton-
skeletbouw in Nederland) en de neo-renaissance-achtige
bouwmassa aan de Wilhelminastraat waren al eerder,
zij het voorlopig, veilig gesteld. Ook werd, toen de sloop-
dreiging voor de sheddaken en het nieuwe ketelhuis
actueel werd, opnieuw een poging gedaan om het hele
complex op de rijksmonumentenlijst te krijgen. Dit naar
aanleiding van de waardestelling (in het kader van het
Monumenten Selectie Project) van het Gelders
Genootschap. De minister wees het verzoek af. Het was
de tweede keer dat Heemschut in deze zaak bot ving.
In 1993 was ook al tevergeefs geprobeerd het hele
complex op de rijkslijst te krijgen. Lichtpuntje bij die
procedure was de tijdswinst, waarmee in elk geval
sloop werd voorkomen van de spoelderij en het neo-
renaissance-deel. De tweede afwijzing voor de rijkslijst
had tot gevolg dat inmiddels alle sheddaken en het nieuwe
ketelhuis zijn gesloopt. Dat is spijtig, want daardoor is
steeds minder van het vroegere industriële proces af te
lezen. Het oude ketelhuis (met een fraai gemetseld fries)
dreigt dezelfde weg te gaan als het nieuwe, maar staat
nog overeind vanwege een geschil tussen de gemeente
Winterswijk en de voormalige eigenaar over de
saneringskosten van bodemverontreiniging ter plaatse.
Kort voor de jaarwisseling doemde een nieuw probleem
voor de herbestemming van het hele complex op. De
architect is ver over de geraamde kosten voor restauratie
en herinrichting van de spoelderij heen gegaan, liefst
zes miljoen. Daardoor is behoud en herbestemming
van de spoelderij, waarin het nieuwe gemeentelijk
stadskantoor zou komen, andermaal hoogst onzeker.
De gemeente heeft nu een nieuwe bouwcommissie
samengesteld waarin, naast vertegenwoordigers van de
gemeente Winterswijk, ook twee directieleden van de
Achterhoekse woningcorporatie De Woonplaats zijn
opgenomen. Daarnaast wordt zonodig de hulp
ingeroepen van architect Frits van Dongen en een
aannemerscombinatie. De bouwcommissie bekijkt,
naast de mogelijkheden voor een goedkoper Tricot-plan,
ook de kosten voor de bouw van een nieuw gemeente
huis op alternatieve plekken in het dorp. De nieuwe
commissie komt eind april 1998 met de uitslag van
haar onderzoek.
Activiteiten
De excursie van de commissie Gelderland vond plaats
op 27 september. Via Geldermalsen ging de tocht naar
Culemborg, alwaar de groep werd ontvangen door de
voorzitter van de Historische Vereniging A.W.K. Voet
van Oud-Heusden, mevrouw Y.Jakobs. Na een rond
leiding in het Museum Elisabeth Weeshuis, een rond
leiding in het fraaie stadhuis en een wandeling door de
oude binnenstad, vertrok de groep naar Buren voor de
lunch. Onder leiding van historisch geograaf, drs.
J.D.H. Harten, werd vervolgens per touringcar een
prachtige tocht gemaakt door het rivierengebied. Hierbij
werden onder andere Waardenburg en Neerijnen aan
gedaan. Jammer was dat het aantal deelnemers aan de
excursie beperkt bleef. Wellicht moet de commissie zich
bezinnen en een keer een andere formule uitproberen.
De organisatie was in handen van mevrouw Koning en
de heren De Maret Tak en Siebers.
De relaties met de provincie Gelderland, verschillende
historische verenigingen, het Nationaal Contact
Monumenten, gemeenten en andere overheden als
polderdistricten werden op uiteenlopende wijzen
onderhouden. In oktober organiseerde het Nationaal
Contact Monumenten de Kadercursus Gemeentelijke
Monumentenzorg in de gemeente Culemborg. De
secretaris van Heemschut Gelderland werd uitgenodigd
een inleiding te houden met als thema het particulier
initiatief in het kader van het draagvlak en participatie
in de monumentenzorg.
In circa twintig gemeentelijke monumentencommissies
in Gelderland is Heemschut vertegenwoordigd, hetzij
door een rechtstreeks mandaat, hetzij doordat
Heemschutleden zitting hebben op persoonlijke titel.
Aan het netwerk van contactpersonen en bericht
gevers wordt gewerkt. Eerste prioriteit echter ging in
het verslagjaar uit naar het zoeken van een nieuwe en
waardige opvolger van onze voorzitter. De commissie
prijst zich gelukkig dat dit is gelukt. De zoektocht naar
een nieuwe technisch adviseur bleek andermaal niet
eenvoudig. Inmiddels is de commissie naarstig op
zoek naar twee of zelfs meerdere technisch adviseurs.
Het is een haast ondoenlijke opgave personen te vinden
die, op vrijwilligersbasis, deze gespecialiseerde,
veeleisende en tijdrovende job ambiëren. Het
beschermingswerk komt in het gedrang!
22