juridische monumentenzorg, die op de vergaderingen
van het College van Technisch adviseurs aan de orde
waren gekomen.
Meerjarenbeleidsplan van de Bond Heemschut
De Bond Heemschut, Vereniging tot bescherming
van cultuurmonumenten in Nederland, stelt zich ten
doel de bescherming van historische cultuuruitingen,
die zich ruimtelijk manifesteren.
Zodra de Bond Heemschut een ruimtelijk manifeste
cultuuruiting een historisch waardevolle getuigenis
acht, beschouwt hij deze uiting als een
cultuurmonument, waarvoor effectieve maatregelen
van bescherming genomen dienen te worden zowel
objectgericht als gebiedsgericht.
Tachtig jaar voert de Bond Heemschut pleidooien
voor beschermende maatregelen. Veel kwam gelukkig
al tot stand, veel moet echter ook nog gebeuren.
De Bond Heemschut zal zich de komende jaren in het
bijzonder richten op het beïnvloeden van het beleid en
het geven van particulier tegenspel inzake het
volgende:
- het gemeentelijk monumentenbeleid inzake
beschermde rijksmonumenten;
- het gemeentelijk monumentenbeleid inzake
beschermde gemeentelijke monumenten;
- het beleid inzake de resultaten van het
Monumenten Selectie Project 1850-1940;
- het welstandsbeleid;
- het beschermingsbeleid inzake historisch-
geografisch waardevolle objecten en structuren in
het landelijk gebied;
- het beschermingsbeleid inzake historisch
waardevolle stads- en dorpsgezichten;
- het beschermingsbeleid inzake historisch
waardevolle landschappen;
- het hergebruik van historisch waardevolle panden.
De leidende gedachte hierbij zal moeten zijn: de in de
Vierde Nota op de Ruimtelijke Ordening van rijkswege
gepropageerde ruimtelijke kwaliteitszorg impliceert
een gemeentelijke zorgplicht ook voor de historisch-
ruimtelijke kwaliteit. Zowel de zorg voor de
ruimtelijke kwaliteit van 'oudbouw' als de zorg voor
de ruimtelijke kwaliteit van nieuwbouw in relatie tot
'oudbouw', biedt immers pas de mogelijkheid om de
historische dimensie van onze ruimtelijke orde -van
stad, dorp en landschap- in stand te houden.
De gemeenten zullen daarom naar het oordeel van de
Bond Heemschut een integraal en samenhangend
beschermingsbeleid moeten gaan voeren. De
overheersende objectgerichte aanpak zal verruimd
moeten worden tot een gebiedsgerichte.
Volgens een planningsschema zullen gemeenten
en locale/regionale organisaties door de Bond
Heemschut worden benaderd teneinde te bevorderen
dat de historisch-ruimtelijke waardevolle objecten,
structuren en patronen de noodzakelijke juridische en
planologische bescherming zullen gaan verkrijgen
en dat door middel van het stellen van duidelijke
stedebouwkundige randvoorwaarden nieuwbouw
harmoniërend zal zijn.
Het gemeentelijk monumentenbeleid inzake beschermde
rijksmonumenten
De Monumentenwet 1988 geeft de gemeente de
mogelijkheid het vergunningenstelsel voor
rijksmonumenten van de minister van WVC over te
nemen. Aan de overname zijn voorwaarden verbonden:
de gemeenteraad móet een monumentenverordening
vaststellen waarin tenminste de inschakeling van een
monumentencommissie is geregeld.
Deze commissie adviseert burgemeester en
wethouders over de aanvragen tot wijziging of afbraak
van een rijksmonument. De commissie zal tenminste
twee leden moeten tellen. Voor het overige stelt de
Monumentenwet 1988 geen eisen aan de
samenstelling en deskundigheid van de commissie.
Door de adviesrol die aan de monumentencommissie
is toegekend, zullen vertegenwoordigers van
particuliere monumentenorganisaties -o.a. de Bond
Heemschut- mede inhoud kunnen geven aan de
beleidsontwikkeling en de beleidsvorming. De VNG
publikatie Gemeentelijke monumentencommissies aan het
werk uit 1987 geeft een nadere beschrijving van de
taken en de samenstelling van de gemeentelijke
monumentencommissie en van de rol van het
particuliere initiatief, ook wanneer het gaat om de
zorg van gemeentewege voor de rijksmonumenten.
Het is van groot belang dat de Bond Heemschut op de
hoogte is van het doen en laten van de gedecentraliseerde
gemeenten ten aanzien van hun vergunningenbeleid
inzake de rijksmonumenten. Participatie van de Bond
Heemschut in gemeentelijke monumentencommissies
of het onderhouden van nauwe betrekkingen met in
deze monumentencommissies vertegenwoordigde
locale/regionale organisaties, is een noodzaak om op
de hoogte te kunnen blijven van de beleidspraktijk en
om invloed te kunnen uitoefenen op de beslissingen
aangaande de rijksmonumenten en indien nodig tijdig
actie te kunnen ondernemen.
Het gemeentelijk monumentenbeleid inzake beschermde
gemeentelijke monumenten
In steeds meer gemeenten wordt momenteel
overwogen om objecten die niet of nog niet voor
plaatsing op de rijksmonumentenlijst in aanmerking
komen te plaatsen op een gemeentelijke (aanvullende)
monumentenlijst. De publikatie van de model-
monumentenverordening 1988 door de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten steunt de gemeenten in
hun streven deze eigen verantwoordelijkheid vorm te
geven.
Talloze door de Bond Heemschut als 'cultuur
monumenten beschouwde objecten genieten van
rijkswege noch van gemeentewege juridische
bescherming. Het beschermde rijksmonumenten-
50
