II. Half diep snijwerk, sierlijk, fijn, klein lofwerk, zuiver
van lijnen en meestal met smal lijstwerk afgezet. Het
enkele, dubbele en drievoudige lotusmotief komt hierbij
menigmaal voor.
III. Ornament van grotere afmetingen met ananas-motief en
van meer relief. Wordt minder kunstzinnig geacht en
werd ook in andere houtsoorten, als b.v. djati, uitge
voerd.
Ook familiewapens vonden toepassing in het snijwerk. Dit
Hollands motief, vaak niet goed begrepen door de oosterse
werkman, was dikwijls merkwaardig ontaard.
De tijd, waarin men nog in een stuk lijnwaad gehuld op een
matje op de vloer sliep, was nu wel voorbij. De eenvoudigste
en oudste vorm van slaapmeubel was de ezel, een soort brits,
die overdag ook wel als zitplaats of tafel gebruikt werd. De
grabat was een beter soort brits, terwijl bij de verdere ont
wikkeling het ledikant als legerstede voor de nachtrust in
zwang komt. In opzet en bouw komt het ledikant overeen met
het Spaans-Portugese (afb. 12). Een opstand droeg de gor
dijnen ter wering der muskieten. De massieve en architectoni
sche opzet van het Hollandse ledikant deugde niet als voor
beeld voor het Indische, dat veel opener moest zijn. De wiegen,
dikwijls zeer rijk bewerkt, waren meestal vrij groot, zodat ze
ook nog als kinderledikant gebruikt konden worden.
Uit de kist ontwikkelde zich langzamerhand de kast. Soms
stond de kist op een beweegbaar onderstel met gesloten houten
wielen, dan weer op een onderstel met poten. Er komen
kisten voor, versierd met beeldsnijwerk en ook kisten met aan
de onderkant laadjes, een voorloper van het kabinet, dat het
best geslaagde type van de koloniale kast was. Er komen ook
niet geslaagde nabootsingen van de Hollandse kast voor.
Sedert 1667 waren te Batavia zeer geliefd kabinetten en kasten
met glazen deuren, waarin men zijn porcelein-verzameling te
pronk zette, welke voornamelijk uit China en Japan afkomstig
was (afb. 12). Soms werd op bestelling volgens toegezonden
ontwerp, b.v. met monogram of familiewapen, porcelein in
China speciaal gemaakt. In vergelijk met het porcelein, kwam
het glaswerk minder op de voorgrond. Maar men had wel
77
