plaatsen, het bolwerk Amsterdam in verbinding te brengen
met de punt Robijn en zodoende een vergroot kasteel te ver
krijgen. Deze grootse opzet werd echter niet geheel verwezen
lijkt. Wel werd in 1743 begonnen met langs de Amsterdamse
gracht kazernes te bouwen. Daartussen kwam een poort met
verdieping, afgedekt door een koepelvormig dak met klokke-
torentje (afb. 7). Tussen 1748 en 1759 werden pakhuizen ge
bouwd tussen de punten Amsterdam en Robijn.
Maar ook aan de westzijde van de grote rivier, tussen Zeeburg
en Culemborg waren, ten oosten van het Vierkant, pakhuizen
verrezen, de westzijdse pakhuizen, waarvan de oudste uit 1652
dateren. In 1716 werden zij uitgebreid. Kort voor de laatste
wereldoorlog bestonden zij nog.
3. Bebouwing.
De oplettende lezer zal bemerkt hebben, dat het beeld, hetwelk
wij in het vorige hoofdstuk getracht hebben te geven van de
gestalte der stad in de eerste helft der zeventiende eeuw,
enigszins nevelachtig was. Gebrek aan afbeeldingen uit dien
tijd mag als verontschuldiging daarvoor worden aangevoerd.
Van de periode, die wij thans behandelen, staan meer gege
vens ten dienste. De tekenaars, die in de vorige paragraaf
genoemd werden, hebben ook menig stadsgezicht in beeld ge
bracht, vooral Rach.
Belangrijk is verder ook, dat er aan de zuidzijde van Kali-
besar west tot de laatste wereldoorlog nog enkele grote hui
zen uit omstreeks 1730 behouden waren gebleven. In onze fig.
14 zijn de plattegronden van die huizen (A, B en C) getekend
en ook de plattegrond (D) van een helaas reeds verdwenen
huis. Dit laatste, waarvan een aanzicht der binnenplaats in
het vignet boven hoofdstuk VII is weergegeven, liep van de
Kali-besar-west helemaal door tot Roea Malaka of Jonkers
gracht. De rijtuigen konden van die gracht direct het koetshuis
binnenrijden. Aan het balkenplafond kon men zien, dat in het
huis A de trap vroeger aan de zuidzijde van de hal lag, achter
en bewesten de kleine binnenplaats. In huis C moet, hetgeen
ook blijkt uit de plaatsing der deuren in de achterwand van
de „binnengaanderij", de trap eveneens achter in deze hal
63
