grond en verdieping een rustig rhythme vormen. Het dak
heeft geen overstek, geen „uitsteker". Boven de hoofdingang
een eenvoudig fronton op de daklijst en daarboven, op de nok
van het dak, een koepelvormig torentje (iets dergelijks als op
het dak van het raadhuis, zie vignet boven dit hoofdstuk),
met windvaan, in de vorm van het schip der Compagnie.
Onmiddellijk achter de deur komen we in de „gebedzaal",
15 m lang en 10 m breed. Hier hangen de in de oorlogen buit
gemaakte vaandels naar onze gevoelens niet geheel in
overeenstemming met het begrip „gebedzaal". Links daarvan
liggen achter zes ramen drie particuliere vertrekken van de
Gouverneur Generaal. Een grote, open galerij liep langs de
westzijde van het gebouw en langs de achterzijde, vanwaar
men uitzicht had op de binnenplaats. Deze 4,5 m brede ach
tergalerij was gebouwd als een kloostergang met bogen, dra
gende op pilaren van natuursteen, welke op ronde voetstuk
ken rustten. Daarboven was op de verdieping een boven-
galerij met houten pilaren op vierkante houten voetstukken,
wat plaatsing betreft, corresponderend met de er onder staande
pilaren. Deze opzet trof men ook wel bij andere Compagnie's
gebouwen te Batavia aan. Later werd beneden de achtergalerij
verbouwd tot kamers. De Gouverneur-Generaal Durven liet
daar een betere en ruimere receptiezaal maken.
Uit de achtergalerij voert ons een overdekte doorgang over de
binnenplaats naar de Raadzaal. Deze werd in 1706 vergroot
en hoger van verdieping gemaakt. De portretten der Gouver
neurs Generaal versierden daar de wanden.
Als de audiëntie goed is afgelopen, hebben we zeker nog lust
het kasteel verder te bekijken. Bij de Pinangpoort, die drie
verdiepingen boven de doorgang had, vinden we het centrum
van de financiële administratie der Compagnie, o.a. ook het
soldij-kantoor („loge") en de grote kas. Dit gebouw had twee
verdiepingen. Boven logeerden de ongetrouwde pennisten.
Daarnaast op de hoek (dus ook aan de noordzijde van het
Paradeplein) stond een gebouw met één verdieping, bevattend
de grote winkel. De Pinangpoort doorgaande, bevinden we
ons in de reeds in het vorige hoofdstuk genoemde doorgang
door het middenblok van het kasteel. Aan de oostzijde van die
60
