Clemendt de Ionghe, kan wel worden aangenomen, dat de
plattegrond van Specx op dit punt nauwkeurig is. Op laatst
genoemde plattegrond ziet men de landpoort aan de binnen
zijde met daarboven een laag puntdak. De Portugese tekening
geeft voor deze poort een plat dak met kantelen aan.
Wat de gebouwen in het midden van het kasteel betreft, is de
penning van Specx niet erg duidelijk. Op de plattegrond van
de Resende is het generaalshuis, dat een onderdeel van de
middengebouwen uitmaakt, aan de einden voorzien van fraaie
torens. Volgens de schilderij van Coen, was het generaalshuis
echter door eenvoudige trapgevels beëindigd. Dit zal wel de
werkelijkheid geweest zijn en de torens zullen wel uit de fan
tasie van de Portugese tekenaar ontsproten wezen.
Op de tekening van de Resende is aan de westzijde van het
kasteel de bank in de rivier zeer duidelijk aangegeven. Deze
is op onze fig. 6, 7 en 8, welke resp. de toestand in 1632, 1635
en 1650 aangeven, eveneens te zien. De penning van Specx
geeft een aanduiding van de latere indeling van het stadsdeel
ten westen van de Grote Rivier, dat zeker in 1632 nog niet
bestond en daarom ook niet op de door de Resende gepubli
ceerde plattegrond voorkomt. Misschien was dit westelijk
stadsdeel, dat eerst onder Van Diemen tot stand zou komen,
wel reeds geprojecteerd. Hadden de Chinese schenkers van de
penning de Gouverneur Generaal Specx willen vleien, door dit
stadsdeel reeds aan te duiden, of was de rooiïng der straten
reeds uitgezet? Of waren daar voorlopig rechthoekig inge
deelde tuinen aangelegd, zoals ook op de plattegrond van 1632
(fig. 6) te zien is? De plattegrond van 1635 (fig. 7) toont de
aanleg van de westelijke en de nieuwe zuidelijke voorstad in
hoofdlijnen. Waar er met beschikbare mensen en materiaal een
enorme arbeid moest worden verzet is het begrijpelijk, dat het
meerdere jaren duurde eer deze, in hoofdlijnen aangegeven,
aanleg voltooid was. Fig. 8, welke de toestand van omstreeks
1650 weergeeft en overeenkomt met de kaart van Clemendt,
toont ons de verder volgebouwde oostelijke stad, de voltooide
en versterkte westelijke stad en de bebouwde (niet versterkte)
zuidelijke voorstad. De aanslibbing in het noorden is weer toege
nomen. Om deze tegen te gaan zijn in 1634 leidammen van
32