bastions, spraken de Javanen van Kota-Inten Diamant-
veste. In het midden van de zuidelijke muur (technische be
naming: gordijn of courtine) bevond zich de landpoort. Later
werd in het noordelijke gordijn de waterpoort gemaakt (zie
plattegrond van 1635, fig. 7). Toen de omwalling van het
kasteel eenmaal gereed was, verrezen daat binnen geleidelijk
aan verschillende gebouwen en woningen. Kapitaal, goederen,
werkplaatsen en personeel der Compagnie vonden er een veilig
onderdak. Het generaalshuis bestond in eerste aanleg uit een
begane grond, waarboven een verdieping. Coen heeft er zeker
nog geen weelderig verblijf gehad. De pakhuizen langs de wal
tussen Parel en Saphier behoren tot de oudste gebouwen van
Batavia. Zij waren oorspronkelijk, naar mag worden aange
nomen, plat afgedekt om tevens voor verdediging gebruikt te
kunnen worden. In 1635 werd voor het goederenvervoer
midden door het centrale bouwblok een doorgang gemaakt
(fig. 7). Op de plattegrond van 1650 ((fig. 8) is aan de west
zijde van het plein vóór het huis van de Gouverneur Generaal
de plaats van de kasteelkerk aangegeven. Het was een onaan
zienlijk kerkje, met muren van drie voet dik en aanvankelijk
plat afgedekt: een soort redoute of donjon. Ter weerszijden
van de landpoort waren wachthuizen, tevens dienst doende
als soldatenkazernes, gebouwd.
Vóór de landpoort werd oorspronkelijk over de gracht een
houten brug gelegd, die rustte op zeven jukken, met, tussen
het vierde en vijfde juk, (gerekend vanaf het kasteel) een
opklapbaar dek. In 1636 werd begonnen met deze houten brug
te vervangen door een van koraalsteen met 14 bogen en een
houten valbrug in het midden.
Ten zuiden van de gracht, waarover deze brug lag en die aan
de westzijde uitmondde in de Tjiliwoeng of Kali Besar
grote rivier), was reeds begonnen met de aanleg van de
stad Batavia. De nieuwe stad strekte zich voorshands alleen
langs de rechter (Oost) oever van de Tjiliwoeng uit.
Het is begrijpelijk, dat de zo avontuurlijk in Java, dat vreemde
land, doorgedrongen Nederlanders, die zich nu als stede
bouwers gingen ontpoppen, de Hollandse traditie der grach-
tenstad volgden, welke in deze lage kuststreek niet slecht
23
